Trochę wspomnień...
To się działo w Katowicach...
13 grudnia 1981 roku aresztowano Jana Ludwiczaka, uważanego za głównego opozycjonistę województwa katowickiego. Wiadomość ta wywołała zdenerwowanie wśród górników pracujących w kopalni "Wujek". Tego dnia w godzinach porannych zostało również wyemitowane przemówienie generała Wojciecha Jaruzelskiego o wprowadzeniu stanu wojennego.
14 grudnia górnicy podjęli decyzję o strajku. Równocześnie wystosowali postulaty dotyczące zwolnienia z więzienia Ludwiczaka i innych działaczy "Solidarności". Zażądali respektowania porozumień jastrzębskich i nie wyciągania żadnych konsekwencji w stosunku do osób protestujących. W kolejnych postulatach domagali się zniesienia stanu wojennego i przywrócenia działalności "Solidarności". Próby dojścia do porozumienia z władzami nie przyniosły efektu. Wobec tego zawiązał się komitet strajkowy. W tym samym czasie do strajku dołączyły się kolejne kopalnie.
15 grudnia do strajkujących zaczęły dochodzić informacje, że zostały spacyfikowane inne strajkujące zakłady, m.in. kopalnia "Staszic" i "Manifest Lipcowy" w Jastrzębiu Zdroju. Decyzja o pacyfikacji Wujka zapadła na naradzie Wojewódzkiego Komitetu Obrony w Urzędzie Wojewódzkim.
16 grudnia przeciwko górnikom w kopalni Wujek skierowano: 5 kompanii ZOMO, 2 kompanie ORMO, 1 kompanię NOMO, 7 armatek wodnych, 3 kompanie po 10 bojowych wozów piechoty i 1 kompanię czołgów. W pogotowiu czekał również pluton specjalny ZOMO. Czołgi sforsowały mur, a oddziały ZOMO wkroczyły na teren kopalni. Wobec górników użyto jeszcze środków chemicznych. Byli także polewani wodą. Następnie do akcji wprowadzono pluton specjalny i rozległy się strzały.
Podczas pacyfikacji kopalni "Wujek" zginęli: Józef Czekalski, Krzysztof Giza, Ryszard Gzik, Bogusław Kopczak, Zenon Zając, Zbigniew Wilk, Andrzej Pełka, Jan Stawisiński i Joachim Gnida.
W hołdzie zamordowanym górnikom...
Kilka lat temu w budynku dawnego magazynu odzieżowego otwarto Izbę Pamięci. Jest ona hołdem złożonym przez górników zamordowanych w grudniu 1981 r. Ma być także przestrogą dla współczesnych i przyszłych pokoleń Polaków, aby tego rodzaju wydarzenia więcej się nie powtórzyły.
Muzeum powstało w trzech pomieszczeniach odremontowanego magazynu odzieżowego. Jednym z eksponatów jest makieta o powierzchni ok. 9 m. kw., przedstawiająca w skali 1:100 pacyfikację. W ciągu kilku miesięcy wykonał ją zespół złożony z kilkunastu warszawskich modelarzy pod kierunkiem Jana Nałęcza. Szczegółowo odtworzono obiekty oraz wszystkie najdrobniejsze szczegóły przekazane przez świadków wydarzeń. Są kopalniane budynki, milicyjne i wojskowe pojazdy. Między nimi zaaranżowano scenki z figurami górników, żołnierzy i milicjantów. Na śniegu widać ślady opon i gąsienic, widać strajkowe flagi, górnicze barykady, strumień wody wydobywający się z armatki oraz opary gazu łzawiącego.
Udostępniono fotografie z pacyfikacji i kilku następnych dni, a także z procesów sądowych. Dziewięć zdjęć poległych górników zawisło naprzeciw zdjęć sprawców ich śmierci. Ustawiono również krzyż, identyczny z tym postawionym przy murze kopalni - z 9 lampkami symbolizującymi 9 zabitych górników. Interesującym eksponatem są zniszczone przez zomowców drzwi do mieszkania Jana Ludwiczaka.
W izbie można posłuchać oryginalnych rozmów zomowców i wojska z 16 grudnia 1981 r. oraz wsłuchać się w odgłosy czołgów i wojskowych transporterów.
Do Wiadomości24 możesz dodać własny tekst, wideo lub zdjęcia. Tylko tu przeczyta Cię milion.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
