Amelia Earhart - pierwsza kobieta nad Atlantykiem

Premiera światowa filmu "Amelia Earhart" miała miejsce 23 pażdziernika ubiegłego roku, a w rolę tytułową wcieliła się dwukrotna laureatka Oscara, Hillary Swank. Partnerują aktorce, między innymi Richard Gere i Ewan McGregor.

Przyjrzyjmy się sylwetce Amelii Erhart oraz jej osiągnięciom.

Od pasażera do pilota

Ta amerykańska pilotka sportowa, urodziła się 24 lipca 1898 roku w Atshison w stanie Kansas. W wieku dwudziestu jeden lat uzyskała dyplom pilota sportowego, by już rok póżniej ustanowić światowy rekord wysokości, uzyskując pułap 4700 metrów. Jako pierwsza kobieta - pasażer odbyła lot z z Nowej Funlandii do południowej Szkocji, latem 17 czerwca 1928 roku. Trwający dwadzieścia dwie godziny lot odbywał się samolotem Fokker F VII, pilotowanym przez komandora Wilmera Stultza.

W Stanach Zjednoczonych była pilotką, która uzyskała najwyższe uprawnienia sportowe i zawodowe do pilotowania samolotów z napędem jedno- i wielosilnikowym. W swej ojczyżnie była też pierwszą kobietą latającą na wiatrakowcach, a także pierwszą pilotką mającą licencję i uprawnienia FAI. Członkini Krajowego Stowarzyszenia Aeronautycznego z siedzibą w Waszyngtonie.

W roku 1929 ustanowiła rekord prędkości, uzyskując 285,2 km/h, a rok póżniej 8 lipca w Detroit na samolocie Lockheed Vega - rekord prędkości na dystansie 100 kilometrów w klasie samolotów C, wynikiem 291,545 km/h.
W latach 1930-1931 piastowała funkcję wiceprzewodniczącej Krajowego Stowarzyszenia Aeronautycznego. W lutym 1931 roku wyszła za mąż za George'a Putnama, nowojorskiego wydawcę.

Pasmo rekordów

8 kwietnia 1931 roku w locie śmigłowcem osiągnęła rekordowy pułap 6105 metrów. Jednakże ciągle miała w myślach lot sprzed trzech lat, kiedy to przelatywała nad Atlantykiem i marzyła o kolejnym, jednak tym razem, jako pilot, i to w locie samotnym.

Marzenie ziściło się z 20 na 21 maja 1932 roku, kiedy to jako pierwsza kobieta, przeleciała samotnie północny Atlantyk z Harbour Grace na Nowej Funlandii do Londonderry w Irlandii Północnej, na samolocie Lockheed Vega. W trwającym 13 godzin i 35 minut locie pokonała odległość około 3200 kilometrów, ustanawiając nowy, kobiecy rekord długotrwałości lotu. Z kolei w dniach 24 do 25 sierpnia tegoż roku, w przelocie z Los Angeles do Nowego Jorku ustanowiła kobiecy rekord świata odległości, przelatując 3938,245 km.

Pasmo jej wyczynów zdawało się nie mieć końca. Jako pierwsza kobieta przeleciała terytorium Stanów Zjednoczonych z zachodu na wschód ustanawiając po raz wtóry rekord, w lipcu 1933 roku, osiągając czas 17 godzin, 30 minut i 30 sekund. Gdy, po serii wypadków i zaginięciu załogi Ulma, władze Stanów Zjednoczonych zabroniły lotów z kontynentu na Hawaje, poirytowana obrotem sprawy, Amelia postanowiła wystartować w przeciwnym kierunku. Z zachodniego Wybrzeża zaokrętowała się na statek i popłynęła na Hawaje. Stamtąd 11-12 stycznia 1935 roku dokonała przelotu do Oakland w Kalifornii, przemierzając dystans 3860 km w czasie 18 godzin i 16 minut. W maju tego roku na trasie Mexico City - Nowy Jork, który przeleciała w czasie 14 godzin i 19 minut, pokonując 3419,125 km ustanowiła rekord prędkości.

Lot dookoła świata

Pierwszą próbę przelotu dookoła świata, Amelia rozpoczęła 18 marca 1937 roku na dwusilnikowym Lockheedzie Electra, kierując się przez Pacyfik do Honolulu, Nowej Gwinei i Australii. Jednak ze względu na awarię podwozia, po szesnastu godzinach lotu i przemierzeniu 3860 kilometrów postanowiła przerwać rejs.

Do kolejnej próby przelotu doszło 1 czerwca. Wspólnie z nawigatorem, komandorem Fredem Noonanem, obrali kierunek na Amerykę Południową, Afrykę i Azję.
Start nastąpił w Oakland na Florydzie do San Juan w Puerto Rico, skąd do Caripito w Wenezueli. Trzeciego czerwca osiągnęli Paramaribo w Gujanie Holenderskiej, by następnego dnia lądować w Fortaleza, a szóstego dnia eskapady osiągnięto Natal w Brazylii. W kolejnym dniu nastąpił przelot nad Atlantykiem, do Saint Louis w Senegalu. Dystans 3200 kilometrów śmiałkowie pokonali w 13 godzin i 22 minuty. Kolejnymi punktami na afrykańskim kontynencie był Dakar - 8 czerwca, Gao w Mali - 10 czerwca, Fort Lamy w Czadzie, 13.czerwca Assab w Etiopii nad Morzem Czerwonym, skąd przelot do stolicy Pakistanu, Karaczi. Po trzydniowej przerwie spowodowanej złymi warunkami atmosferycznymi wystartowali do Kalkuty, a stamtąd do Akyab w Birmie - 18.czerwca i po dwudniowej przerwie ze względu na silne huragany monsunowe zameldowali się w Singapurze, a 21.czerwca - lądowali w Bandung na Jawie.
Trzydniową przerwę w lotniczej eskapadzie, Amelia i Fred wykorzystali na przeglądy i naprawy, mocno sfatygowanego samolotu oraz na wypoczynek.
W Koepang na Timorze wylądowali 27 czerwca, dzień póżniej w australijskim Port Darwin, a 30 czerwca w Lae w Nowej Gwinei.

Niedokończony lot nad Pacyfikiem

W samo południe, 1 lipca Amelia Earhart wraz z Fredem Noonanem wystartowali z Lae w kierunku odległej o 4000 km wyspy Howland na wysokości równika, o powierzchni niespełna 2 kilometrów kwadratowych.
Następnego dnia, radiooperatorzy statku będącego na kursie przelotu Amelii i Freda odebrali wiadomość, iż w samolocie kończy się paliwo oraz szczątkowe meldunki o trudnościach z odnalezieniem celu. W tym dniu także rozpoczęły się poszukiwania pilotów przez okręty amerykańskie włącznie z lotniskowcem. Podjęte działania nie przyniosły żadnych rezultatów i dzień 2 lipca 1937 roku oficjalnie uznano za datę zaginięcia Amelii Marii Earhart i Freda Noonana.

Lotnicza zagadka

Dziennikarz amerykański, Fred Goerner poświęcił kilka lat na badanie i udokumentowanie ostatniego lotu Amelii wraz z pilotem Noonanem. Swoje spostrzeżenia i hipotezy zawarł w książce "Poszukiwanie Amalii Earhart".
Wysuwa w niej wnioski, że para pilotów nie zginęła w katastrofie, lecz dostała się w ręce policji japońskiej. Miałyby o tym świadczyć sygnały z Electry odebrane w dniach 3, 4, i 5 lipca przez operatorów z amerykańskich okrętów, w których załoga samolotu podając prawidłowe znaki wywoławcze, informowała, że wodowała w pobliżu nieznanego atolu. Jednak sygnały te zostały zbagatelizowane.

Po wtóre, Japończycy śledzili lot amerykańskiej pary pilotów i w momencie odnalezienia ich zabrali na wyspę Saipan. Tam mieli być widziani przez mieszkańców latem 1937 roku ( Noonan był ranny w głowę), skąd przewieziono ich do więzienia w Garapan na Marianach.
Gdy, Amerykanie zajęli w 1944 roku wyspy, znaleziono dziennik lotu Amelii oraz jej grób. Ustalono, że załoga Electry wodowała w trójkącie archipelagu Marshalla, opodal wyspy Jaluit około 1200 km na północy-zachód od celu, wyspy Howland.

W tymże 1944 roku, amerykańscy żołnierze odkopali grób w Garapan i ekshumowane dwa ciała złożyli w pojemnikach, które następnie przetransportowano do Stanów Zjednoczonych.
Szczątki, najprawdopodobniej Amalii Marii Earhart i Freda Noonana złożono na cmentarzu wojskowym w Arlington.

Amelia Maria Earhart odznaczona była między innymi amerykańskim Zaszczytnym Krzyżem Lotniczym, a także francuską Legią Honorową.

Źródło: Fred Goerner - Poszukiwanie Amelii Earhart