Artykuł siedemdziesiąt siedem

Artykuł 77 Kodeksu wykroczeń jest bodajże najczęściej egzekwowanym przez Straż Miejską paragrafem. W praktyce oznacza to, że prawie każdy posiadacz psa ma szansę na otrzymanie mandatu w wysokości 200 złotych, gdyż taką kwotę przewiduje taryfikator. Wystarczy tylko spuścić psa ze smyczy, a czujni stróże prawa proponują mandat za naruszenie artykułu 77. W skrajnych przypadkach pretekstem może być brak kagańca, nawet w sytuacji, gdy pies prowadzony jest na smyczy.

Mam łagodnego psa i, jako jeden z nielicznych, regularnie płacę za niego podatek. Zawsze sprzątam po moim psie, narażając się na uśmieszki pełne politowania ze strony części przechodniów. Mimo to, stale muszę unikać Straży Miejskiej i Policji niczym groźny przestępca. Chociaż kodeks w żadnym z artykułów nie nakazuje wyprowadzania psów na smyczy i w kagańcu stróże prawa często kierują się własną interpretacją przepisów.

Canis familiaris

Pies domowy był najwcześniej udomowionym zwierzęciem i ma spory udział w sukcesie cywilizacyjnym, jaki odniósł nasz gatunek. Po blisko 35 tysiącach lat koegzystencji z człowiekiem, pies jest prawdopodobnie również najlepiej „porozumiewającym się” z nami zwierzęciem żyjącym na ziemi. Za przysłowiową garść odpadków z ludzkiego stołu pies oddaje człowiekowi swoje usługi i obdarza go bezgranicznym zaufaniem. Od tysięcy lat pies pozostaje obrońcą ludzkich domostw i inwentarza oraz pomocnikiem myśliwych i pasterzy. We współczesnym świecie zadania psów pracujących to także wyszukiwanie narkotyków i broni czy udział w poszukiwaniu zaginionych osób. Psy pełnią także rolę przewodników niewidomych, pomocników niepełnosprawnych i „dogoterapeutów” - czyli wspomagają leczenie zaburzeń emocjonalnych i rehabilitację, zwłaszcza dzieci. Również zwykły domowy kanapowiec ma swoje zasługi - zmusza mieszczucha do codziennej dawki ruchu na świeżym powietrzu. Udowodniono też, że kontakt z domowym czworonogiem łagodzi stres, powoduje obniżenie ciśnienia krwi i spowolnienie tętna. Bez przesady można zatem stwierdzić, że pomimo wszelkich przemian cywilizacyjnych i zmiany sposobu życia, pies nadal pozostaje nieocenionym pomocnikiem człowieka.

Dyskryminacja właścicieli psów a przepisy prawa

Generalnie, jako gatunek pies nie jest uznawany za zwierzę agresywne. Ustawa o Ochronie Zwierząt definiuje bardzo wyraźnie wyjątki - a mianowicie psy ras uznanych za agresywne „Art. 10. 1. Utrzymywanie psa rasy uznawanej za agresywną wymaga zezwolenia właściwego organu gminy. 2. Wykaz ras psów, o których mowa w ust. 1, oraz warunki wydawania zezwoleń określi, w drodze rozporządzenia, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, po zasięgnięciu opinii Związku Kynologicznego w Polsce.”

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, podstawowy akt prawny, gwarantuje wszystkim obywatelom równość wobec prawa „Art. 32. 1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne”. Konstytucja ani inny akt prawny nie zabrania posiadania psa.

Szczegółowa lektura Kodeksu Wykroczeń utwierdza mnie w przekonaniu, że karanie „za wyprowadzanie psa bez smyczy” jest nadinterpretacją Art. 77. Kolejny, 78 artykuł mówi „Kto przez drażnienie lub płoszenie doprowadza zwierzę do tego, że staje się niebezpieczne, podlega karze grzywny do 1.000 złotych albo karze nagany.”. Zestawiając oba artykuły ze sobą można odnieść wrażenie, że ustawodawcy głównie chodziło o to, aby „nieodpowiedzialnym zachowaniem” nie prowokować zwierzęcia do agresji, a zwierzęta agresywne utrzymywać pod kontrolą.

Uchwała Rady Miejskiej w Gliwicach w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Gliwice par. 9, art. 2. mówi: „Zezwala się na zwolnienie psów ze smyczy jedynie w miejscach mało uczęszczanych przez ludzi i tylko w przypadku, gdy właściciel psa ma możliwość sprawowania bezpośredniej kontroli nad jego zachowaniem. Nie dotyczy to psów ras uznawanych za agresywne.”
Czyli obowiązek trzymania psa na smyczy nie jest bezwzględny. O tym jednak strażnicy miejscy nie pamiętają, a poza tym zapisy są nieprecyzyjne - „mało uczęszczane” to pojęcie niemierzalne i zależy od interpretacji, czyli dobrej, a częściej - złej woli strażnika.

Dodam, jako ciekawostkę, bo mało kto wie, że podatek za posiadanie psa jest ostatnim reliktem angielskiego podatku „od luksusu” jakim w dawnych czasach były psy, konie, karoce... i zegary.

Psy nie są aniołami, jednak…

Pies, mimo długiej, wspólnej z człowiekiem historii, nadal pozostaje potomkiem wilka i o tym również nie należy zapominać. Pewne instynkty i zachowania nadal drzemią w jego naturze. Podobnie jak w ludzkiej populacji, tak również w psiej, zdarzają się osobniki nadpobudliwe i agresywne. Co jakiś czas media obiegają dramatyczne relacje przypadków pogryzienia przez psy. Narasta zbiorowa histeria, brakuje rzetelnej informacji i refleksji, że w większości tych tragicznych przypadków winę ponosi człowiek, a nie pies. Mało się mówi o tym, że przepisy dotyczące ras agresywnych są kulawe, a przestępczość taka jak celowe szkolenie psów do agresji czy walki psów, nie jest traktowana poważnie (brak szkodliwości społecznej?) ani należycie zwalczana. Tak kształtowana jest opinia społeczna i cierpią na tym właściciele zwykłych, poczciwych „ciapków”, które stanowią 99 proc. psiej populacji.

Karać przed popełnieniem przestępstwa?

Karanie za wyprowadzanie psa bez smyczy, jest w mojej opinii rodzajem kary prewencyjnej. Legalne posiadanie broni, czy samochodu jest potencjalnie znacznie bardziej niebezpieczne, a jednak nie podlega karze przed spowodowaniem przy ich pomocy przestępstwa. Za to posiadacze psów... stają się przestępcami już w momencie odpięcia psa ze smyczy. Czy tak daleko idąca prewencja jest zgodna z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa? Czy może już dowiedziono, że posiadacze psów z założenia są „gorszymi” ludźmi?