Gniazdo orlików w Puszczy Knyszyńskiej pod okiem kamery

Mamy nie tylko żubry, wilki czy niedźwiedzie, ale także rysie i żbiki oraz ptaki, chrząszcze i pająki, które wprawdzie w innych krajach europejskich są także, ale na naszej ziemi czują się najlepiej i dlatego jest ich u nas najwięcej. Chodzi m.in. o ssaka popielicę, ptaka drapieżnego krogulca, tygrzyka paskowanego (pająka), zalotkę spłaszczoną (ważkę), biegacza skórzastego (chrząszcza drapieżnego).

Mamy też rzadkiego ptaka, który w innych częściach Europy widywany bywa tylko przelotem - orlika krzykliwego. Orlik to duży, wędrowny ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych (podrodziny orłów), rzadko występuje w Europie, w tym i w Polsce, bo kiedyś człowiek dołożył starań, aby doskonale go wytępić. Zamieszkuje jeszcze w części regionu Białorusi i południowej Europy oraz w Azji Mniejszej, na Kaukazie i subkontynencie indyjskim.

O ile dawniej był w Polsce ptakiem licznym i dość pospolitym, o tyle obecnie wielkość jego populacji szacuje się u nas - na poniżej 2 tys. par, choć cztery lata temu było ich około 3300 par. Cieszy nas to co mamy, gdyż do krajów Europy Zachodniej orlik zaledwie zagląda z ciekawości, i to tylko do Niemiec, Austrii, Danii i Włoch.

Przyrodnicy i zwykli miłośnicy ptaków, postanowili udostępnić szerokiej publice zainteresowanych w Polsce i na świecie, możliwość podglądania tajników życia i lęgów oraz preferencji pokarmowych, tego rzadkiego gatunku orłów, o pięknej budowie i urokliwym wyglądzie. Zainstalowano w gnieździe orlików krzykliwych, w Puszczy Knyszyńskiej ukrytą kamerę, dzięki której będzie je można bliżej poznać i oglądać przez okrągłą dobę - podaje Polskalokalna.pl. Obserwacje ptaka to jeden z elementów, tzw., jak to się mówi, projektu ochrony orlików, realizowanego dzięki funduszom Unii Europejskiej.

To już drugi rok monitoringu gniazda orlików krzykliwych w Polsce. Bieżące filmiki z gniazda są zamieszczone na stronie internetowej projektu

.

Pierwszy orlik pojawił się w tym roku, w monitorowanym gnieździe Puszczy Knyszyńskiej 17 kwietnia. W tym czasie w puszczy leżało jeszcze sporo śniegu – informuje orlikowa strona internetowa. Realizatorzy i moderatorzy projektu podkreślają, że kwietniowa pora przylotu ptaka była raczej typowa. Zwykle przylatują do nas w kwietniu a odlatują od września do października. Pierwsze filmiki pokazano w Internecie jednak dopiero w ostatnich dniach.

Widać na nich prace przygotowawcze do składania jajek i wysiadywania młodych. Wkrótce po przylocie, samica zabrała się do remontu i przygotowywania gniazda, poprawiała stare gałązki, dodawała nowe, niektóre przekładała i usuwała zbędne. Widać też porę "obiadową" i to, co orliki jadły: małe ssaki i płazy.

"W kolejnych tygodniach, po imponujących tokach w powietrzu wysoko nad gniazdem, orliki odbędą gody i samica złoży pierwsze jajo, które od razu zacznie wysiadywać" - podają na stronie internetowej projektu, specjaliści z jednego z partnerów projektu, firmy FPP Consulting.

FPP Consulting to spółka z o.o. istniejąca w Polsce od 1998 r. Powiązana jest z duńską firmą Amphi Consult. W działalności opiera się na zdobytych doświadczeniach w Danii i na wieloletnich pracach na terenie całej Polski. FPP zajmuje się szerokim zakresem usług z dziedziny ochrony środowiska, ochrony przyrody i zarządzania środowiskowego.

W 2012 roku, dzięki kamerom zainstalowanym w gnieździe pary orlików, można było m.in. obserwować rozwój młodego orlika. Było to dziecko skrzydlate samiczki o imieniu Płoska i samca o imieniu Supraśl. Imiona zostały wybrane w plebiscycie internetowym.

Projekt ochrony a jednocześnie podglądania orlika krzykliwego, realizują w Puszczy Białowieskiej i Knyszyńskiej: Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, wspólnie z duńską organizacją pozarządową Amphi Consult, firmą FPP Consulting i Regionalną Dyrekcją Lasów Państwowych w Białymstoku.

Unia Europejska, z programu Life Plus i Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, przeznaczyły wspólnie na ten projekt, łączną kwotę 19 mln zł. Projekt ochrony orlika krzykliwego, realizowany do 2014 roku, zakłada m.in. odtwarzanie łąk, renaturalizację fragmentów koryta rzeki Narewki, budowę oczek wodnych na polach i łąkach, a także budowę słupów, tzw. czatowni, aby orliki mogły na nich przysiadać w trakcie polowań.

Przedstawicielka Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku poinformowała media, że w 2013 roku planowane jest "odkrzaczenie i wykoszenie około 300 hektarów łąk"; cały projekt zakłada odtworzenie 800 ha łąk. Wykoszone łąki gwarantują większy dostęp orlików do pokarmu: małych ssaków i płazów.

Do końca 2012 roku, w ramach podobnego projektu, zbudowano 13 oczek wodnych - miejsc rozrodu dla płazów. W 2013 roku, w okolicach Puszczy Białowieskiej, ma powstać kolejnych 37 takich zbiorników (oczek wodnych), a na terenie Puszczy Knyszyńskiej ma być wyznaczonych 50 miejsc pod budowę wodnych oczek. Natomiast do końca 2014 roku wszystkich nowych oczek wodnych ma być ponad 100.

Wszystkie takie kompleksowe działania, mają się przyczynić do skuteczniejszej ochrony orlików krzykliwych i poprawy warunków ich bytowania, na obszarach "Natura 2000", w Puszczy Białowieskiej i Knyszyńskiej. Ma także powstać krajowy plan ochrony tych ptaków - orlików krzykliwych.

Według przyrodników, w Puszczy Białowieskiej, bytuje aktualnie około 50 par orlików krzykliwych. Liczba tych ptaków, w okresie ostatnich kilku lat, spadła o jedną trzecią. W Puszczy Knyszyńskiej natomiast żyje około 60 par orlików, a ich populacja w tym lesie oceniana jest jako stabilna. W całej Polsce żyje obecnie 1700-1900 par orlików krzykliwych. Populacja europejska szacowana jest na zaledwie 10-12 tys. par.

Orlik krzykliwy występuje w Polsce nierównomiernie w dwóch rejonach bytowania. Najczęściej spotyka się go na Warmii i Mazurach i w południowo-wschodniej Małopolsce, rzadziej zaś na Lubelszczyźnie i Nizinie Północno-podlaskiej. Najwięcej par orlika gniazduje w Beskidzie Niskim i Górach Słonnych (część Gór Sanocko-Turczańskich). Duża populacja żyje również w Puszczy Białowieskiej i Lasach Strzeleckich, także na Pomorzu Zachodnim i Środkowym. W innych regionach zjawia się sporadycznie w trakcie przelotów.

Bardzo rzadkim ptakiem jest orlik na Dolnym Śląsku, w Sudetach i na Kielecczyźnie. Tylko pojedyncze pary odnotowano w Wielkopolsce, na Śląsku i w Polsce Centralnej. Mimo to, orlik jest jednym z najliczniej występujących (gniazdujących) w Polsce, orłów.

Stanisław Cybruch