Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

"Gra o tron i filozofia" - w kręgu odwiecznych prawd [Recenzja]

Adrianna Adamek-Świechowska
Adrianna Adamek-Świechowska
Henry Jacoby, William Irwin, Gra o tron i filozofia. Słowo tnie głębiej niż miecz, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2013
Henry Jacoby, William Irwin, Gra o tron i filozofia. Słowo tnie głębiej niż miecz, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2013
Tomik esejów „Gra o tron i filozofia” przynosi interesujące omówienie odwiecznych problemów etycznych w kontekstach historycznych i filozoficznych. Stanowi obraz ludzkiej cywilizacji wzrastającej na gruncie grząskim od krwi.

„Czytelnik może żyć życiem tysiąca ludzi [...]. Człowiek, który nie czyta, ma tylko jedno życie” – Henry Jacoby tą kwestią Jojena z Tańca ze smokami, piątego tomu sagi fantasy Pieśni Lodu i OgniaGeorge’a R.R. Martina, wprowadza w rozważania zawarte w książce Gra o tron i filozofia, której jest współautorem. Myśl doskonale patronuje wszelkim doświadczeniom z lekturą, jednak nabiera szczególnego znaczenia w przypadku pozycji kultowych, budzących żywe emocje. Zjawisko takie zachodzi zaś wówczas, gdy odbiorcy odnajdują w dziele frapujące ich problemy. Rozpatrzeniem tych zagadnień, zatem ponadczasowych ludzkich spraw, zajmują się autorzy zgromadzonych w książce artykułów i esejów, dotyczących atrakcyjnego cyklu, zapoczątkowanego tomem Gra o tron .

Świat Westeros, powołany przez amerykańskiego pisarza Martina, kryje wiele tajemnic, wciąż jeszcze nie ukazał się w całej pełni. Z zaprojektowanej na siedem tomów sagi wydano dotychczas pięć części. Z oczekiwanego tomu szóstego pojawiły się na razie fragmenty w języku angielskim. Powstający w oparciu o pierwowzór literacki serial HBO, zatytułowany Game of Thrones, odsłonił dopiero historie opowiedziane w dwóch pierwszych tomach. Oczekiwany jest filmowy sezon trzeci. Nie trzeba dopowiadać, z jaką niecierpliwością fani cyklu czekają na kolejne części, by poznać dalsze losy bohaterów, uwikłanych w konflikty dynastyczne i osobiste porachunki.

W rozrastającym się literackim i filmowym obrazie życia panują prawa doskonale znane ludzkości, chociaż świat przedstawiony zdaje się być odmienny od rzeczywistego. Mimo funkcjonowania fikcyjnych postaci i elementów magicznych oczywistym się staje, że w Siedmiu Królestwach obowiązują prawidła i zależności rodem ze świata realistycznego. Bez problemu można więc odnieść do sagi Martina, podobnie jak i do dzieł J. R. R. Tolkiena, na którym wzorował się autor Pieśni Lodu i Ognia, matrycę historyczną dziejów ludzkich społeczeństw. Oznacza to także, że w odczytywaniu zawartych w dziele znaczeń pomocny jest dorobek ludzkiej myśli – zwłaszcza w zakresie etyki i
filozofii politycznej.

Tolkien słusznie stwierdził, że „historia często przypomina mit czy legendę, ponieważ w ostatecznym rozrachunku wszystkie powstają z tego samego tworzywa”. Opowieści Martina zdają się bardziej współgrać z dziejami rzeczywistego świata niż cykl o Śródziemiu, gdyż rozgrywają się w realiach przypominających średniowiecze, nie zaś czasy mityczne. W istocie w obu wykreowanych światach pojawiają się zwykłe ludzkie dramaty. Poznajemy krainę, która nie wymyka się naszemu doświadczeniu. Nie rozmijamy się z prawdą, gdy postrzegamy wykreślony przez pisarza świat fantasy jako własny.

Autorzy esejów, będących analizami cyklu, wspartymi na teoriach filozoficznych wybranych myślicieli, otwierają przed odbiorcami sagi nie do końca nieraz uświadamiane znaczenia zarysowanych dziejów, a przede wszystkim ich historyczne konteksty. Ujawniają analogie, zachodzące między sytuacjami walki o Żelazny Tron a przebiegiem historycznych i współczesnych konfliktów, wynikających z rywalizacji o władzę. Ukazują także chronologiczną głębię zdarzeń, zachodzących w wyobrażonym świecie fantasy. Uświadamiają, że choć akcja nie jest kalką naszych dziejów, to wiąże się z wieloma kluczowymi wydarzeniami z historii zachodniej cywilizacji.

Rezultat poszukiwań i refleksji, zaprezentowanych w wieloautorskim zbiorze esejów Gra o tron i filozofia, jest godny uwagi, gdyż może aspirować do wprowadzenia w tajniki dziejów ludzkich. Omówienie wartości poznawczych wątków sagi Martina służy lepszemu, bo bardziej świadomemu pojmowaniu świata. Eseje pozwalają zajrzeć do myśli, objaśniających prawidła ludzkiej cywilizacji. Prawdziwie odzwierciedlają filozofię twórcy dzieła, umożliwiają wnikliwe zrozumienie zasadniczych wątków, znaczeń, które kryją się pod powierzchnią sensacyjnych zwrotów akcji.

Część tekstów, analizujących koncepcję Martina, odnosi się do zdarzeń ze wszystkich pięciu tomów Pieśni Lodu i Ognia. Jednak ze względu na czytelników, nieznających całości dotychczas opublikowanych części oraz odbiorców serialu telewizji HBO, aby nie zakłócać porządku odbioru, zastosowano odpowiednie ostrzeżenia przed „spoilerami”. W zasadzie tylko sześć rozdziałów na dwadzieścia zawiera informacje, uprzedzające o rozwoju akcji. Dlatego lektura pogłębionych interpretacji autorstwa „lordów i dam spoza Siedmiu Królestw”, ale obeznanych doskonale z zagadnieniami naukowymi, wykładanymi na uniwersytetach świata rzeczywistego, wyposaża czytelnika w odpowiedni przewodnik, znajdujący zastosowanie już na początku procesu rozpoznania świata Westeros.

„Słowo tnie głębiej niż miecz” – ta formuła, wyeksponowana w podtytule zbioru esejów, to lekcja, jakiej udzielają swoim czytelnikom autorzy esejów. Na wzór lekcji, otrzymanej przez jedną z bohaterek sagi, posługującej się doskonale mieczem, wskazują, że aby osiągnąć sukces, należy dobrze opanować zasady operowania narzędziem, będącym bronią człowieka. Znajomość logiki, umiejętność wykorzystania zdobyczy ludzkiej myśli, zawartej w słowach, daje człowiekowi skuteczną broń w codziennej walce z przeciwnościami i trudnościami. Stanowi jego tarczę, decydującą o zachowaniu wewnętrznej harmonii.

Czytelnik esejów zyskuje wgląd w rozpoznanie motywacji ludzkich decyzji, jakimi są z jednej strony zazdrość, chciwość, duma, zawiść, żądza władzy, z drugiej zaś pokora, bezinteresowność, uczciwość, szlachetność. Przy czym, jak wynika z analiz i własnego doświadczenia, niekiedy boleśnie uzyskanego, zło nie otrzymuje odpowiedniej kary, a dobro nie zostaje wynagrodzone. Każda z publikacji, zawartych w zbiorze, zawiera analizę psychologiczną dziejów postaci Pieśni Lodu i Ognia, przez co daje użyteczny zespół nauk i przestróg, wypracowanych przez filozofów. Książka ukazuje, jak połowicznie magiczny świat Martina służy odsłonięciu wiecznych praw natury ludzkiej, odzwierciedlonej w poszczególnych bohaterach sagi. Konfrontacja własnych rozmyślań z owocem rozważań i konkluzji zawartych w tekstach pozwala jasno oświetlić skomplikowany świat Westeros i zawarte w nim symboliczne treści.

Henry Jacoby, William Irwin, Gra o tron i filozofia. Słowo tnie głębiej niż miecz, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2013, s. 312. http://onepress.pl/ksiazki/graotr.htm

Przegląd głównych bohaterów sagi fantasy w oczekiwanym trzecim sezonie:

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na naszemiasto.pl Nasze Miasto