Historia Mistry na wyciągnięcie ręki

Biorąc do rąk książkę "Zapomniana stolica Bizancjum. Historia Mistry i Peloponezu" poznajemy dzieje despotów, filozofów i zwykłych mieszkańców Mistry - ufortyfikowanego miasta położonego w Grecji, na zboczach gór Tajget na Peloponezie. Historia tego niesamowitego miejsca, spisana przez Runcimna, została pierwszy raz wydana w Londynie w 1980 r. W ostatnim czasie Dom Wydawniczy REBIS opublikował tłumaczenie tej książki na język polski.
Podczas swoich podróży, Steven Runciman (ceniony historyk, znany przede wszystkim ze swego trzytomowego dzieła "Historia wypraw krzyżowych") odwiedził Mistrę, która oczarowała go swoim pięknem. W wyniku tego powstała książka, która jak sam autor zaznacza na wstępie - stanowić ma wyraz wdzięczności za wszystko, co jestem winien Mistrze i jej mieszkańcom. Nie jest to przewodnik, ani też zwykły panegiryk.
I faktycznie - ani przewodnikiem, ani panegirykiem nazwać tej publikacji nie można. Książka jest pozycją popularnonaukową, zbierającą w pigułce najważniejsze fakty z dziejów Peloponezu. Niestety, nieobeznani w temacie historii Grecji mogą zagubić się w rzece zdarzeń, nazwisk i dat, zakreślonych w pierwszych rozdziałach publikacji. O ile sam sposób opisywania wydarzeń nie budzi zastrzeżeń, ponieważ narracja prowadzona jest dynamicznie i przystępnie, przez co wzbudza zainteresowanie, o tyle nadmiar informacji dezorientuje. Przy tej lekturze nie można pozwolić sobie na chwilę nieuwagi, ponieważ za moment straci się wątek i wówczas należy przewrócić kilka kartek by przypomnieć i usystematyzować sobie ciąg przytoczonych przez autora zdarzeń.
Runciman swą opowieść rozpoczyna od przedstawienia dziejów Lakonii od starożytności do upadku Konstantynopola. Dalej mowa jest o opanowaniu Peloponezu przez Franków i założeniu miasta. Sporo uwagi poświęcono rozkwitowi Mistry, które miało miejsce podczas panowania despotów. Wówczas powstało wiele interesujących obiektów architektonicznych, które można podziwiać na kilku załączonych ilustracjach. Mistrę swego czasu uważano za kulturalne i intelektualne centrum świata bizantyjskiego, o czym pisze Runciman. To tutaj przebywał humanista i neoplatoński filozof Gemistos Pleton, który dokonał reinterpretacji myśli platońskiej. Ostatnie rozdziały autor poświęcił dziejom Mistry pod rządami Turków, aż do 1834 r., kiedy to w miejscu zajmowanym dotąd przez zniszczoną w wojennej zawierusze Mistrę, odbudowano Spartę.
Książkę opatrzono w notę biograficzną, indeks osób, drzewo genealogiczne Paleologów i Kantakuzenów oraz mapy – Mistry i Peloponezu. Publikacja godna uwagi, szczególnie w odniesieniu do fanatyków Cesarstwa Bizantyjskiego.