Historia rodziny Krauss - pradziadków Marka Kraussa

Marian Krauss (mój pradziadek) urodził się w 1874 roku w Uhnowie (powiat Rawa Ruska). Po śmierci ojca nie chciał korzystać z pomocy krewnych - pracował jako korepetytor, dawał lekcje dzieciom adwokata w Złoczowie. Dzięki pieniądzom z korepetycji ukończył gimnazjum i zapisał się na prawo na uniwersytecie we Lwowie. Podczas studiów pracował w banku, w ramach pracy społecznej założył kasę zapomogową i stołówkę "Bratnia pomoc" dla studentów.

W 1900 roku ożenił się z Teodozją Baron. W 1902 roku został sędzią w Sokalu i prezesem miejscowego "Sokoła" (organizacja społeczna i patriotyczna). Po zamachu w Sarajewie został zmobilizowany do wojska austriackiego. Jako audytor wojskowy razem z rodziną został ewakuowany na Węgry. Do 1915 roku przebywali w Miszkolcu. Marian pracował jako sędzia wojskowy, starał się unieważniać wyroki, bo wiedział, że armia oskarżała o szpiegostwo każdego (jednym z uratowanych przed wyrokiem był ksiądz, dziadek koleżanki Mariana - Jańci Krassównej - który do końca swojego życia odprawiał w intencji Mariana msze).

Później Marian ze swoim stryjem poszedł z wojskiem austriackim na Ukrainę. Tam z kolei uratował dziesiątki chłopów przed śmiercią. Marian cudem wrócił z Ukrainy na Boże Narodzenie do Sokala. W Sokalu do 1920 roku Ukraińcy wymordowali wielu mieszkańców, dopiero armia Hallera zastopowała ciąg mordów. Do 1923 roku Marian był pułkownikiem audytorium. Około 1926 roku został sędzią Sądu Najwyższego w Warszawie. Z powodu zapalenia opon mózgowych przeszedł na emeryturę i osiadł na stałe we Lwowie.

Podczas II wojny światowej, gdy bolszewicy wkroczyli do Lwowa, Marian musiał szybko opuścić miasto, ponieważ miał problem z paszportem (za to groziła zsyłka na Sybir). Marian pojechał do Wielkich Brodów. Gdy zdobył lewe papiery i uciekł wraz z rodziną do Krakowa. Tam zmarł w 1949 roku.

Teodozja Krauss (prababcia) z domu Baron, urodziła się w 1877 roku. Teodozja ukończyła konserwatorium, ale ponieważ złamała sobie palec nie mogła dalej grać na instrumentach. Brat Teodozji nazywał się Alfons Baron i był dyrektorem poczty na dworcu głównym we Lwowie.

Po wyjściu za mąż za Mariana wspólnie kupili dom w Sokalu, który następnie sprzedali i za zdobyte pieniądze nabyli kamienicę we Lwowie. We Lwowie mieszkali do wejścia bolszewików do miasta. Później przeprowadzili się do Krakowa. Teodozja zmarła w 1953 roku w Krakowie.

Ciekawostka: jednym z krewnych Teodozji był znany rzeźbiarz Antoni Popiel, który był twórcą pomnika Adama Mickiewicza we Lwowie oraz pomnika Tadeusza Kościuszki w Waszyngtonie. Z kolei Tadeusz Popiel był znanym malarzem, który pomagał malować Panoramę Racławicką we Wrocławiu.

Stanisław Krauss (dziadek) urodził się w 1904 roku w Sokalu. W tym mieście skończył szkołę podstawową i gimnazjum. Gdy jego rodzice przeprowadzili się do Lwowa, 16-letni Stanisław wstąpił do wojska, ale z powody choroby musiał je opuścić. Wszyscy jego koledzy zginęli w bitwie z kozakami pod Zadwórzen.

Stanisław ożenił się z Anną Nittman, siostrą znanego legionisty oraz pisarza, autora powieści "Mały Piłsudski". Stanisław gdy tylko skończył studia, jako inżynier elektroniki został wysłany na praktyki do Szwecji. Gdy wrócił zaczął pracować w hucie w Stalowej Woli.

Podczas II wojny światowej znalazł się w więzieniu w Tarnowie. Przeżył dzięki pomocy Rady Głównej Opiekuńczej i ludności lokalnej. Po śmierci żony Anny Nittman (w 1944 r.), po wojnie ożenił się z Krystyną Sajewicz z Mościc - która również pomagała w dożywianiu więźniów. Gdy hitlerowcy poszukiwali fachowców do huty, Stanisław stanął przed wyborem: praca dla hitlerowców albo Oświęcim. Wybrał życie. Po wojnie wywiózł dwoje dzieci do Krakowa. Sam pojechał do pracy na Ziemie Odzyskane.