Jakie były "Największe wpadki tajnych służb"?

Jak wiadomo, zadaniem służb specjalnych jest zdobywanie tajnych informacji oraz ich ochrona, kształtowanie polityki zagranicznej, a nawet pozbywanie się wrogów politycznych. Niejednokrotnie, aby osiągnąć cel, stosują przekupstwo, szantaż i tortury. Powstaje pytanie, co się dzieje, gdy do tego typu zadań są wybierane nieodpowiednie osoby?

"Największe wpadki tajnych służb" to książka opisująca nie zawsze trafne działania agentów wywiadów, takich jak m.in.: Ochrana, KGB, NKWD, SWR, MI6, CIA, Mossad. Andrzej Krajewski pokazuje zupełnie inny świat - spisków i tajemniczych morderstw na zlecenie. Jednak nie wszystko szło zgodnie z planem, przez co kończyło się to fiaskiem albo mogło zdecydować o klęsce.

Jak pisze sam autor: ta książka jest specyficznym zapisem "historii głupoty" tajnych służb. Przedstawia dzieje ludzi, którzy zbudowali najsławniejsze służby specjalne świata i korzystając z nadarzających się okazji, stawali ponad prawem, robiąc to, co uważali za słuszne. Warto wspomnieć, że przedstawione w niej wydarzenia miały miejsce w XX wieku.

Mało kto wiedział, że za śmierć ministra spraw wewnętrznych, stryja cara oraz wielu notabli odpowiadał agent rosyjskiej tajnej policji politycznej. Podobnie niewiele osób przypuszczało, że dominacji imperium Wielkiej Brytanii na kontynencie azjatyckim zagroził agent brytyjskiego wywiadu. Niewielu dopuszczało do siebie myśl, że walczący z komunizmem emigranci ze Wschodu byli zabijani przez wysłanników Kremla. Nikomu nie mieściło się w głowie, że przez kilkanaście lat operacjami CIA kierował chory psychicznie agent. Nic więc dziwnego, że gdy prawda wychodziła na jaw, nikt nie mógł w nią uwierzyć.

Najbardziej wstrząsającą historią jest masakra zwana "krwawą niedzielą", za którą po części odpowiada pop Giegorij Gapon - agent tajnej policji Ochrany. Manifestacja robotników proszących o poprawę warunków pracy, zakończyła się wymordowaniem kilkuset osób (oficjalnie 96 zabitych i 300 rannych), w tym kobiet i dzieci. W konsekwencji fala strajków rozlała się po całym kraju. Brało w nich udział pół miliona robotników.
Innym przykładem jest agent Frank Wisner, któremu po 10 latach służby w CIA zdiagnozowano psychozę maniakalno-depresyjną. Przełożyło się to na złą ocenę sytuacji i posłanie na śmierć wielu ludzi. Zamknięto go szpitalu psychiatrycznym, by po pół roku leczenia wrócił do pracy, gdyż nikt potrafił planować efektownych operacji. Widocznie pełna poczytalność osób nie była w tym przypadku istotna.

Krajewski w ciekawy sposób opisuje poczynania rosyjskich, brytyjskich, amerykańskich i izraelskich służb specjalnych. Ich wpadki związane były z lekkomyślnością czy nieuwagą agentów, złamaniem zasad konspiracji, a nawet oddanie dowodzenia osobie z zaburzeniami psychicznymi. Historia ostatnich stu lat działalności najlepszych na świecie tajnych: urzędów, służb, policji czy agencji, bardzo bowiem odbiega od powszechnych wyobrażeń o ich niezawodności i perfekcyjności. (...) Sekretnymi działaniami nie zajmują się nadludzie, nieodmiennie kojarzeni z Jamesem Bondem, lecz osobom bardzo niedoskonałe.

Muszę przyznać, że zaciekawił mnie bardzo tytuł książki i choć nie interesuję się zbytnio tą tematyką, postanowiłam po nią sięgnąć. Przekonałam się jednak, że to nie moja bajka. Niemniej jednak polecam tę książkę miłośnikom ciekawostek o tajnych służbach - z pewnością będzie to dla nich prawdziwa gratka.

Andrzej Krajewski jest dziennikarzem i historykiem. Pracuje jako publicysta miesięcznika "Forbes" oraz jest stałym współpracownikiem miesięcznika "Focus Historia". Wcześniej był długoletnim publicystą tygodnika "Newsweek", "Rzeczpospolita", "Polska The Times" oraz "Polityka". Obecnie jest doradcą prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Na swoim koncie ma także książkę "Twórcy kultury wobec systemu politycznego PRL".