Kim jest przedsiębiorca społeczny?

Zgodnie z ideą Ashoki (Everyone a Changemaker), każdy może zmieniać świat wokół siebie.
Jednak to przedsiębiorcy społeczni mają dobre pomysły i całkowicie poświęcają się ich realizacji. Ashoka poszukuje takich właśnie osób, które chcą upowszechniać dobre rozwiązania rozmaitych problemów społecznych. Jeśli pomysł na stworzenie systemu opieki dla osób starszych zadziałał w małej społeczności, przedsiębiorca społeczny definiuje model, który udało mu się wdrożyć, a następnie próbuje przenosić go w inne miejsca, szkoli innych, by mogli go wdrażać u siebie.
Działa tak, aby jego dobre rozwiązanie zostało przyjęte jako rozwiązanie systemowe i zostało zastosowane na poziomie regionu czy kraju. Podobny model działania ma zastosowanie bez względu na rodzaj wyzwania społecznego: edukacja dzieci i młodzieży, problemy osób niepełnosprawnych czy ochrona przyrody.

Działania ponad 90 proc. członków Ashoki (przedsiębiorców społecznych, wspieranych przez Ashokę w rozszerzaniu działalności) są powielane przed upływem 10 lat, a ponad połowa z nich ma wpływ na zmianę prawa krajowego. Takie działania są realizowane na rozmaite sposoby: oddolnie – poprzez budowanie ruchu społecznego (np. slow food); odgórnie, poprzez wprowadzanie rozwiązań legislacyjnych (np. ustawa o spółdzielniach socjalnych) lub jeszcze inaczej. Bez względu na rodzaj działania, przedsiębiorcy społeczni wspólnie z innymi pozyskują środki i partnerów do maksymalnego zwiększania swojego oddziaływania.

- Aby rzeczywiście wprowadzać zmianę na poziomie systemowym - tłumaczy Bill Drayton - społeczni przedsiębiorcy inspirują i włączają do współpracy osoby z rozmaitych sektorów: innych organizacji, agend rządowych czy biznesu. Ashoka wierzy, że jedynie podejmując współpracę ponad tradycyjnymi podziałami na sektory możemy wprowadzać zmianę w naprawdę dużej skali.

Podczas gdy działalność tradycyjnych organizacji społecznych opiera się głównie na dostarczaniu bezpośredniego wsparcia rozmaitym grupom osób potrzebujących, przedsiębiorcy społeczni szukają takich rozwiązań, które będą skuteczne i trwałe po zakończeniu programu dotacyjnego czy projektu. "Mało prawdopodobne jest rozwiązanie problemów społecznych za pomocą dotacji. Dlatego tak ważne jest tworzenie takich mechanizmów na poziomie społeczności lokalnych oraz na poziomie kraju, które zapewnią ciągłość działań w czasie, i będą wspierać proces przekształceń w długim okresie” – podkreśla Ewa Konczal, przedstawiciel Ashoki w Polsce i CEE.

Bill Drayton, zanim stworzył Ashokę, podróżował po Indiach. Chodził od drzwi do drzwi w pewnej małej społeczności i prosił mieszkańców o napisanie na kartce imienia osoby, która najbardziej zmieniła ich życie. Karteczki, po uporządkowaniu doprowadziły go do Glorii de Souza, która wprowadziła eksperymentalne podejście do nauki w lokalnej szkole. Jej system, oparty na kreatywności i rozwiązywaniu problemów, a nie na tradycyjnym rozwijaniu umiejętności pamięciowych, miał pozytywny wpływ na całą społeczność.

Wielu ludzi sądzi, że społeczna przedsiębiorczość dotyczy głównie rozwiązywania problemów krajów trzeciego świata, takich jak brak dostępu do wody, lekarstw czy żywności. Jednak obywatele każdego kraju napotykają na palące problemy takie jak degradacja środowiska, nierówności społeczne czy bezprawne pozbawienie wolności. Co ciekawe, niektóre z projektów zapoczątkowanych w krajach rozwijających się zostały później dostosowane i wdrożone w krajach wysokorozwiniętych (tzw. reverse innovation).

Jednym z przykładów działalności społecznego przedsiębiorcy jest Jill Vialet, która stworzyła program "Playworks" skierowanego do uczniów. Jill zauważyła, że uczniowie w szkołach podstawowych poświęcali coraz mniej czasu na rozwijanie kreatywności i tworzenie relacji z rówieśnikami nawet w trakcie przerw. Wiedziała, że aby odnieść sukces w dzisiejszych czasach potrzebne jest coś więcej niż sama wiedza. Umiejętności takie jak empatia, praca zespołowa i zdolności przywódcze będą bardziej istotne niż znajomość stolic wszystkich stanów czy umiejętność rozwiązywania równań kwadratowych. Stworzyła więc Playworks gdzie uczy dyrektorów i
nauczycieli jak tworzyć gry i zabawy na potrzeby rozmaitych przedmiotów, które nauczą dzieci kreatywności.

Z kolei Antonio Paz Martinez, również członek Ashoki, developer z Meksyku jest autorem projektu Campamentos Unidos. Jego organizacja zapewnia ubogim rodzinom możliwość zakupu mieszkań za około połowę wartości nieruchomości. Jego pomysł to narzędzie do stworzenia dostępnego budownictwa, ale również sposób na integrowanie lokalnych społeczności, budowanie współodpowiedzialności oraz współpracy. Stosując swój model Antonio zbudował już ponad 70 osiedli oferując mieszkania na kilkuset rodzin.

To tylko przykłady działań, jakie podejmują członkowie Ashoki. Organizacja zrzesza ponad 3000 przedsiębiorców społecznych w 70 krajach, z których każdy ma ogromny wpływ na rozwój społeczeństwa.