Od końca IV wieku Kościół zachodni obchodzi uroczystość Objawienia Pańskiego, tradycyjnie zwaną świętem Trzech Króli. Upamiętnia ona epifanię nowo narodzonego Jezusa ludom pogańskim, reprezentowanym w Ewangelii wg św. Mateusza przez tajemniczych Mędrców ze Wschodu. Gwiazda przywiodła ich do Jerozolimy, a niecny Herod posłał do Betlejem, gdzie:
"Weszli do domu i zobaczyli Dziecię z Matką Jego, Maryją; upadli na twarz i oddali Mu pokłon. I otworzywszy swe skarby, ofiarowali Mu dary: złoto, kadzidło i mirrę."(Mt 2,11)
O kim mówi autor Ewangelii?
Słowa św. Mateusza brzmią mniej zagadkowo, kiedy uświadomimy sobie, że w czasach biblijnych pod określeniem Wschód kryły się Babilonia, Persja i Arabia, a użyty przez niego grecki wyraz magoi (magowie) sugeruje wykształconych kapłanów, umiejących na podstawie ksiąg i obserwacji gwiazd przewidzieć przyszłe wydarzenia. Upraszczając, można rzec, że Mędrcy odczytali w gwiazdach nowinę o narodzinach Boga i zapowiedź Jego dalszych losów, po czym złożyli mu hołd.
Pozostali ewangeliści nie wspominają o gościach ze Wschodu, mówią o nich natomiast niektóre apokryfy Nowego Testamentu (księgi nieprzyjęte do kanonu pism świętych). Według Ormiańskiej Ewangelii Dzieciństwa Anioł Pański podąża do Persji i poleca trzem mędrcom wyruszyć w drogę, aby pokłonić się dzieciątku. Mędrcy są braćmi i zarazem królami: Melkon włada Persami, Kacper - Arabami, Baltazar panuje w Indiach.
Arabska Ewangelia Dzieciństwa w wersji syryjskiej opowiada o pojawieniu się w Persji Anioła pod postacią niezwykle jasnej gwiazdy. Kapłani odczytują to zjawisko jako znak, że narodził się "król królów, bóg bogów, światłość światłości". A trzej królewscy synowie wyruszają z darami dla bóstwa. Królewicze otrzymują od Marii pieluszkę, która staje się świętą relikwią.
Dlaczego w apokryfach pojawia się właśnie Persja?
Od I wieku w imperium rzymskim szybko rozpowszechniał się kult perskiego boga słońca, Mitry. W IV w. został on nawet mianowany przez Dioklecjana patronem mocarstwa. W tej sytuacji hołd złożony Dzieciątku przez kapłanów potężnego pogańskiego boga miał ogromne znaczenie dla wyznawców Chrystusa.
Czemu z upływem czasu Mędrcy stali się w powszechnej świadomości Królami (już w III w. wzmiankuje o tym Tertulian w Adversus Marcionem)?
Prawdopodobne wydają się dwa powody - niechęć Kościoła do magów i astrologów oraz wpływ pism Starego Testamentu, zwłaszcza Psalmu 72, w którym znajdujemy następujący fragment:
"9 Nieprzyjaciele będą mu się kłaniać,
a jego przeciwnicy pył będą lizali.
10 Królowi Tarszisz i wysp
przyniosą dary,
królowie Szeby i Saby
złożą daninę.
11 I oddadzą mu pokłon wszyscy królowie,
wszystkie narody będą mu służyły."
Dlaczego akurat trzech? Ewangelista nie precyzuje liczby hołdowników - dopiero w początkach III w. uczyni to egzegeta Orygenes, kierując się ilością ofiarowanych Jezusowi darów.
Co przynieśli w darze?
Zgodnie z ewangelicznym przekazem Dzieciątko otrzymało w darze mirrę, kadzidło i złoto. Każdy z tych podarunków ma wymiar symboliczny, który już w VIII w. odczytał anglosaski mnich, św. Beda Czcigodny. Mirra, wonna żywica, służąca do balsamowania zwłok i dodawana do wina podawanego skazańcom, podkreśla człowieczeństwo Jezusa i jest przepowiednią męczeńskiej śmierci. Kadzidło, używane w świątyniach podczas składania ofiar bóstwom, sygnalizuje Jego boską naturę. Złoto zaś jest symbolem królewskiej godności i chwały.
Dary Mędrców upamiętnił obrzęd poświęcenia złota, kadzidła i mirry. Od XVIII w. kapłani poświęcali również kredę, a wierni wypisywali nią na drzwiach pierwsze litery łacińskiego błogosławieństwa Christus mansionem benedicat - Niech Chrystus błogosławi temu domowi. Z biegiem czasu łacińska pisownia uległa spolszczeniu, "C" zastąpiono "K", zatarło się pierwotne znaczenie napisu - zaczęto go odczytywać jako inicjały Kacpra, Melchiora i Baltazara. I tak zostało do dziś...
Żródła:
Wojciech Kosmowski: Święto Epifanii
Marcin Radzik: Czas, liczba i "czy król był też Murzynem" - czyli spekulacje na temat magów,Poślij mnie nr 49(80)
http://www.liturgia.wiara.pl/
http://snegdansk.pl
Nie tylko o niedźwiedziach, które mieszkały w minizoo w Lesznie
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
