Odwilż w Watykanie. List papieża, celibat i tajna narada

Niedawno świat dowiedział się, że papież Franciszek zadzwonił do samotnej przyszłej matki, zrozpaczonej, że nikt nie zechce jej ochrzcić narodzonego dziecka. Teraz słyszymy, że Ojciec Święty napisał bezprecedensowy list do włoskiego dziennika "La Repubblica", w którym podkreśla, że "niewierzący grzeszy wtedy, gdy nie słucha swego sumienia".

Natomiast nowy papieski sekretarz stanu, arcybiskup Pietro Parolin, który za miesiąc będzie w roli drugiego po papieżu, wyjawia pogląd, że celibat wśród księży, nie jest dogmatem i dlatego "można o nim dyskutować". Czy zatem można na tych przykładach spodziewać się głębszych zmian w Kościele?

"Przygotowania reformy Kurii Rzymskiej"

Franciszek, według Biura Prasowego Stolicy Apostolskiej, spotkał się z 30. szefami wszystkich najważniejszych urzędów Państwa Watykańskiego oraz papieskich rad i kongregacji. Podczas narady swoich współpracowników, której przewodniczył - wysłuchał opinii, uwag i wniosków.

Spotkanie odbywające się w Sali Bolońskiej Pałacu Apostolskiego, z prefektami kongregacji, przewodniczącymi papieskich rad i Gubernatoratu Państwa Watykanu, zbiegło się z półroczem jego wyboru na szefa Stolicy Piotrowej. Na spotkanie przybył też, ustępujący z funkcji 15 października, sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej, kard. Tarcisio Bertone.

W ocenie watykanistów, spotkanie to wpisuje się w kierunki wdrażania sugestii i propozycji zmian, prezentowanych podczas kongregacji kardynałów przed konklawe oraz refleksji Ojca Świętego w zakresie nowego spojrzenia na zakres i sposób rządzenia Kościołem. Przy okazji zwrócono uwagę na to, że w pierwszych dniach października, ważnym wydarzeniem dla Watykanu i Kościoła będzie spotkanie grupy ośmiu kardynałów, którym 13 kwietnia 2013 roku, papież Franciszek powierzył historyczne zadanie "przygotowania reformy Kurii Rzymskiej".

Narada kilkudziesięciu współpracowników papieża, poprzedziła właśnie spotkanie doradców papieskich, którzy na początku października złożą Franciszkowi, formalne sprawozdanie z wdrażania przyjętego programu gruntownej reformy Kurii Rzymskiej. Tematów i przebiegu dyskusji, ani też uwag i wniosków, ostatniej wtorkowej dyskusji Biuro Prasowe Stolicy Apostolskiej nie ujawnia, traktując jej charakter, jako poufny.

"Potrzebny dialog na temat wiary"

W dzisiejszym liście do lewicowego włoskiego dziennika "La Repubblica", Franciszek napisał: Nadszedł czas, by zacząć prowadzić otwarty i wolny od uprzedzeń, dialog na temat wiary. Podkreślił jednocześnie, że niewierzący grzeszy wtedy, gdy nie słucha swego sumienia. Odniósł się również do pytań, zadanych mu wcześniej przez założyciela tej gazety, Eugenio Scalfari, w reakcji na ogłoszoną w lipcu papieską encyklikę "Lumen fidei" (światło wiary). Dokument ten, skierowany do biskupów i wiernych na całym świecie, rozpoczęty i zredagowany przez Benedykta XVI, dokończył i wydał Franciszek.

W liście specjalnym do publicysty Eugenio Scalfariego, który deklaruje się oficjalnie jako niewierzący, papież wyraził głębokie przekonanie, że w obecnej sytuacji społecznej, dialog na temat wiary jest bardzo ważny. Zwrócił też uwagę na paradoks, jakim - jego zdaniem - jest to, że wiara chrześcijańska, której symbolem jest światło, bywa często przedstawiana jako "mroki przesądów" sprzeczne ze światłem rozumu - napisał papież.

Kultura - kontra kultura

Kultura chrześcijańska stoi w kontrze z nowoczesną. - W ten sposób między Kościołem i kulturą o chrześcijańskiej inspiracji, z jednej strony a kulturą nowoczesną o oświeceniowym rodowodzie, z drugiej - doszło do braku możliwości porozumienia - przypomniał Franciszek. - Wiara dla mnie narodziła się ze spotkania z Jezusem; spotkania osobistego, które dotknęło mego serca i nadało nowy kierunek i sens mojemu życiu - zauważył. Papież podkreślił, że takie spotkanie było możliwe dzięki wspólnocie wiary.

Dlatego - jak zaakcentował, zwracając się do włoskiego dziennikarza - "bez Kościoła, proszę mi wierzyć, nie mógłbym spotkać Jezusa, mimo świadomości, że ten ogromny dar, jakim jest wiara, jest przechowywany w glinianych naczyniach naszej ludzkości".

- Misją Kościoła jest siać zaczyn i sól Ewangelii, czyli miłość i miłosierdzie Boże. Do społeczeństwa obywatelskiego i polityki należy zaś trudne zadanie wyrażania i ucieleśniania, w duchu sprawiedliwości i solidarności, prawa i pokoju, coraz bardziej ludzkiego życia - wskazał Franciszek. Jak zastrzega - Kościół, mimo całej swej powolności, niewierności, błędów i grzechów, jakie mogli popełnić i jakie popełnić jeszcze mogą ci, którzy go tworzą, nie ma innego sensu i celu od tego, by żyć i głosić świadectwo Chrystusa - dodał papież na łamach włoskiego dziennika.

"Celibat? Nie jest dogmatem"

Wśród zaskakujących oświadczeń, jakie płyną z Watykanu, są takie i takie, które dotyczą celibatu. Przyszły sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej, formalnie od połowy października, abp Pietro Parolin, mówi, że celibat księży nie jest dogmatem Kościoła i z tego względu "można o nim dyskutować", można, gdyż jest tradycją kościelną. Te słowa hierarchy watykańskiego cytuje dziennik "Corriere della Sera".

Czołowy dziennik włoski o orientacji centrolewicowej zastrzegła, że wypowiedź hierarchy watykańskiego obejmującego urząd sekretarza stanu 15 października, nie oznacza, że Kościół zamierza znieść tradycję celibatu, którą abp Parolin określa wyraźnie, jako wartość tradycji i mówi, że "nie należy ona do przeszłości".

Największa włoska gazeta za bardzo ważne uznaje to, że słowa bliskiego już drugiego człowieka po papieżu w Watykanie, są dowodem "otwarcia wobec kwestii celibatu". Przyszły sekretarz stanu abp Pietro Parolin, oświadczył ponadto, że celibat jest "wielkim wyzwaniem dla papieża" - zauważa "Corriere della Sera".

- To on sprawuje posługę na rzecz jedności, a wszystkie decyzje należy podejmować, by jednoczyć Kościół, a nie po to, by go dzielić - oświadczył w rozmowie z gazetą abp Parolin. - Można rozmawiać, rozważać i pogłębiać kwestie, które nie są aktem wiary i myśleć o pewnych modyfikacjach, ale zawsze w służbie na rzecz jedności i zgodnie z wolą Boga - dodał arcybiskup.

Włoska gazeta przypomina i zwraca uwagę na znaki czasu, że podczas, gdy w 2006 roku, brazylijski kard. Claudio Hummes, wtedy nowy prefekt Kongregacji ds. Duchowieństwa, podobnie oświadczył, że celibat nie jest dogmatem - Watykan musiał potem precyzować jego wypowiedź, a kardynał był "izolowany w Kurii Rzymskiej".

Stanisław Cybruch