„Padamme, padamme”, czyli rak nie wybiera

Teatr Ecce Homo powstał w 1996 roku z inicjatywy ówczesnego dyrektora Liceum sztuk Plastycznych w Kielcach i pierwszego kustosza Biura Wystaw Artystycznych w Ostrowcu Świętokrzyskim, utalentowanego artysty i wybitnego animatora działań kulturalnych, Tadeusza Maja. Aktorami w tym Stowarzyszeniu Artystycznym są młodzi ludzie, uczniowie i absolwenci szkół średnich. Nie tylko grają w spektaklach, ale również układają choreografię, opracowują scenografię, muzykę i często reżyserują swoje przedstawienia. Tadeusz Maj zmarł pokonany przez chorobę nowotworową 1 listopada 1997 roku, ale jego dzieło na szczęście przetrwało. "Padamme, padamme" powstało w 10. rocznicę owego smutnego faktu. Młodzi artyści oddali tym przedstawieniem swoisty hołd swojemu mistrzowi.

U podstaw dwudziestego piątego spektaklu Teatru Ecce Homo legła książka noblisty, Aleksandra Sołżenicyna "Oddział chorych na raka" . Na takim oddziale spędził swego czasu sporo czasu borykający się z nowotworem pisarz, uznany przez władze radzieckie za „wroga ludu” i skazany na zesłanie. Jego powieść i przedstawienie Teatru Ecce Homo jest alegorią totalitarnego państwa sowieckiego i ówczesnego społeczeństwa. Akcja dzieje się dwa lata po śmierci Józefa Stalina, w 1955 roku. W radzieckim szpitalu, na oddziale chorych na raka spotykają się nieuleczalnie chorzy ludzie z różnych środowisk i z odmiennym doświadczeniem życiowym. Mamy więc tutaj Rusanowa, prominentnego aparatczyka partyjnego, wiernego wykonawcę poleceń swych przełożonych i Kostogłotowa, ofiarę systemu stalinowskiego, byłego zesłańca. W tej samej szpitalnej sali przebywają też: kombinator Czałyj, dziecko ulicy - Diomka, 17-letnia pięcioboistka u progu wielkiej sportowej kariery i odmóżdżony żołnierz, Achmadżan. Ich dotychczasowe życie i pozycja społeczna nie mają jednak teraz żadnego znaczenia. Rozmawiają o sensie i filozofii życia. Łączy ich strach przed śmiercią i potrzeba przyjaźni, lojalności, wsparcia duchowego. Wobec nieuchronnego końca wszyscy oni są równi. Równo cynicznie traktuje ich towarzyszka - doktor Dancowa z nieodłącznym papierosem w ustach, przypominająca jako żywo swym zachowaniem siostrę Ratched z „Lotu nad kukułczym gniazdem”. Ją też dopadnie carcinoma.

Walorem tego spektaklu wyreżyserowanego przez Marcina Bortkiewicza (także autor scenariusza), absolwenta Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Andrzeja Wajdy jest niezwykle emocjonalne aktorstwo wykonawców, w stosunku do których nie ośmieliłbym się użyć słowa amatorzy. W „Padamme, padamme” występują: Katarzyna Dmoch, Katarzyna Kluk, Natalia Kadzidłowska, Karol Górski, Marek Kantyka, Mariusz Kosmalski, Agata Orłowska i Michał Pustuła. To z pewnością ich talentowi spektakl zawdzięcza wiele nagród na krajowych i zagranicznych przeglądach i festiwalach teatrów alternatywnych, m.in. w Ostrowie Wielkopolskim, Gdańsku, Horyńcu i Edynburgu.

Dobrze się stało, że dzięki organizatorom z Miejskiego Centrum Kultury ten trudny, momentami przygnębiający (zwłaszcza w zestawieniu z finałowym radosnym walczykiem w wykonaniu Edith Piaf) w odbiorze, ale poruszający i interesujący spektakl dotarł do Ostrowca Świętokrzyskiego. Warto było przedrzeć się przez nieodśnieżone ulice miasta, by nań dotrzeć.