Po gaelicku, proszę

Język irlandzki, czyli gaelicki wywodzi się z grupy języków celtyckich, obok angielskiego został uznany w niepodległej Irlandii za język urzędowy. Język celtycki uległ modyfikacji, a to za sprawą Wikingów, którzy odkryli wyspę. Obecnie 30 tys. osób posługuje się gaelickim jako językiem ojczystym, głównie w regionach Connemara i Donegal. Około 250 tys. mówi biegle po gaelicku, a blisko połowa mieszkańców ma jakąkolwiek wiedzę na temat języka wyniesioną ze szkół, które dokładają wszelkich starań, by zachować język ojczysty.

Wikingowie, władcy mórz

Wikingowie w roku 790 rozpoczęli swą wielką podróż do wybrzeży Irlandii, Brytanii i północnej Francji. Kilka dekad trwały wyprawy, które miały na celu zapoznanie się z nowymi ziemiami, aż w końcu 830 roku Wikingowie mieli ustabilizowane bazy i osady w Country Louth, co bardziej interesujące - w Dublinie. W roku 914 prowadzili potyczki między osadami z Dublina, Wexford, Waterford i Youghal. Zajadle bronili swoich małych królestw przed sąsiadami. Na terenach Irlandii byli do początków XI wieku, potem powrócili do Skandynawii. Mieli wielki wkład w rozwój sztuki, języka, folkloru i nazewnictwa miejsc w Irlandii. Pierwsi także wprowadzili do użytku na wyspie pieniądze.

Ogham - pismo Celtów

Do zapisu języka gaelickiego używa się alfabetu łacińskiego, acz stosuje się też pismo gaelickie, czyli ogamiczne. Pismo ogamiczne ma postać kresek umieszczonych na jednej osi. Ogamy podzielone były na cztery aicme, każdą aicme tworzyło pięć znaków. Inskrypcje nagrobne zapisane pismem ogamicznym z IV i VIII wieku zostały odnalezione na wyspie Man, w Irlandii, Szkocji i Walii. Wiele nazwisk i nazw miejscowości pochodzi z gaelickiego np: Belfast - Beal Feirste - Zatoka piaszczystych brzegów. Cork - Corcaigh - Bagno.

Z kim Irlandczyk może porozmawiać w swoim języku?

Każdy Irlandczyk bez problemu porozmawia ze Szkotem, ponieważ od gaelickiego z zielonej wyspy narodził się dialekt tzw: szkocki gaelicki. Niestety Irlandczyk nie zrozumie ani słowa z gaelickiego Walijskiego oraz gaelickiego z Bretanii. Te grupy językowe były odseparowane od siebie blisko dwa tysiące lat. Gaelickim posługują się także mieszkańcy wyspy Man na morzu Irlandzkim. Na wyspie powstał kolejny dialekt tzw: Gaelicki Manx. Ostatni rdzenny mieszkaniec wyspy, który mówił po gaelicku, zmarł w 1974 roku. Jednak jego oryginalny sposób wymowy został zarejestrowany i teraz na podstawie nagrań gaelicki Manx jest nauczany w szkołach. Blisko 614 mieszkańców wyspy mówi płynnie w tym dialekcie.

Irlandczycy nie gęsi...

Przez blisko 800 lat Irlandia nie mogła wyzwolić się spod panowania Wielkiej Brytanii a jednak nie zatraciła swojego języka. Irlandczycy byli nieugięci nawet wtedy, kiedy Brytyjczycy zabronili im używać gaelickiego. Na znakach drogowych, zamiast "slow down", pisali po swojemu "gęill sli". Gaelickiego uczą w szkołach nie tylko w Irlandii i Szkocjii, ale także w Nowej Szkocji w Kanadzie. Chętnych do nauki jest wielu i staje się to bardzo modne, aby znać gaelicki. Dla młodzieży stacje radiowe mają coś ciekawego np: Rockowa lista przebojów w LA1, gdzie spiker mówi wyłącznie po gaelicku a fani - jeżeli dzwonią i proszą o jakiś utwór - też muszą posłużyć się gaelic.

Uwaga! Irlanczycy wymawiają Dublin tak jak się pisze, ponieważ "u" przeszło z gaelickiego do ich angielskiego. Jak ktoś powie, że "Dablin" jest ładny, patrzą krzywo. Jesteśmy przecież w "Dublinie"...