Podniebni drapieżcy cz.3: MiG-31 (w kodzie NATO: Foxhound)

Zapotrzebowanie na ciężki myśliwiec przechwytujący pojawiło się na przełomie lat 60-tych i 70-tych, po wejściu na uzbrojenie państw zachodnich pocisków samosterujących, które lecąc z dużą prędkością na niskim pułapie, stanowiły bardzo trudny cel dla systemów obrony powietrznej. Dlatego nowy samolot miał za zadanie patrolować rozległe rubieże największego kraju świata oraz w jak najkrótszym czasie dotrzeć w pobliże swojego celu.

W trakcie prac koncepcyjnych w biurze projektowym Mikojana i Guriewicza zastanawiano się nad zaprojektowaniem nowego samolotu. Z uwagi na fakt, że było to obarczone sporym ryzykiem, sięgnięto po sprawdzony płatowiec MiGa-25. Miało on zbliżone charakterystyki lotu do zakładanych. Załogę zwiększono do dwóch osób (pilot i operator uzbrojenia), zmodyfikowana została konstrukcja myśliwca, zainstalowano nowoczesną awionikę (elektronikę) oraz nowe silniki. Oblot maszyny, nazwanej później MiG-31, nastąpił w roku 1975. Seryjna produkcja ruszyła w 1979, jeszcze przed zakończeniem prób państwowych. Oficjalnie samolot został zaprezentowany światu w 1991 roku podczas targów lotniczych odbywających się Le Bourget pod Paryżem. Nie jest jasne kiedy samolot został zmodernizowany do nowocześniejszej wersji. Według jednych źródeł nastąpiło to jeszcze za czasów istnienia ZSRR, według innych znacznie później. Obecnie Rosjanie modernizują samolot do wersji MiG-31MB . Niestety według dostępnych informacji trudno określić, czy będzie to w pełni wielozadaniowy myśliwiec.

MiG-31nie jest maszyną zwrotną. Maksymalne przeciążenia jakim może podlegać konstrukcja to 5 g, gdy dla innych myśliwców ta wartość sięga nawet 9 g. Jednak MiG-31 nie został zaprojektowany do walk manewrowych na niewielkim dystansie. Tą rolę mają spełniać Su-27 i ich wersje pochodne. Jako ciężki myśliwiec przechwytujący, MiG-31 ma za zadanie odnaleźć cel i go zniszczyć z dużej odległości na rozległym terytorium Rosji. Aby spełnić te wymagania promień działania myśliwca wynosi 1400 km z dodatkowymi zbiornikami paliwa oraz aż 3300 km z tankowaniem w locie. Długotrwałość lotu dochodzi do 7 godzin. Samolot jako jeden z pierwszych w historii mógł przekroczyć prędkość dźwięku bez użycia dopalaczy a jego prędkość przelotowa wynosi aż 2.35 Ma (!). Jest to wartość nieosiągalna dla żadnego współczesnego myśliwca. W razie potrzeby MiG-31 może przekroczyć prędkość 3 Ma, ale stwarza to ryzyko uszkodzenia silników. W skład uzbrojenia wchodzą 4 pociski dalekiego zasięgu R-33, schowane w zagłębieniach kadłuba, oraz 2 pociski średniego lub krótkiego zasięgu przenoszone na końcówkach skrzydeł.

Sercem awioniki MiGa-31 jest radar Zasłon pasywnym skanowaniem fazowym PESA (to pierwszy na świecie samolot seryjny, w którym zastosowana taki radar). Ma on zasięg od 200 km (starsza wersja Zasłon S-300) do 400 km (nowsza wersja Zasłon-M). Może namierzać 10 celów oraz jednocześnie zwalczać 4 z nich (Zasłon S-300) lub 24 cele, zwalczając 6 z nich (Zasłon-M). Co do powyższych danych, różne źródła podają dość rozbieżne wartości, zatem należy je traktować jako przybliżone. Maszyna może w czasie rzeczywistym przesyłać szyfrowane dane do innych samolotów, latających centrów dowodzenia (A-50) lub do stanowisk naziemnych. W razie potrzeby jeden z MiGów-31 może pełnić rolę samolotu wczesnego ostrzegania, namierzając cele dla myśliwców Su-27 lub starszych maszyn MiG-25. Istnieje możliwość zdalnego sterowania systemami konkretnego myśliwca z innej platformy powietrznej lub stanowiska naziemnego. Biorąc pod uwagę, że jest to konstrukcja z lat 70-tych, zastosowane rozwiązania można nazwać nowatorskimi.

Typowa taktyka użycia MiGów-31 polega na locie trzech maszyn (na stronie producenta można znaleźć informację o 4 samolotach) w odległości ponad 100 km od siebie. Dzięki temu ich radary przeczesują pas o szerokości 800-900 km.

MiG-31 to ciągle groźny podniebny drapieżnik. Zostanie w służbie jeszcze przez ponad dekadę i zgodnie z planami rosyjskich sił powietrznych ma zostać zastąpiony dopiero opracowywanym myśliwcem 5 generacji, T-50.