Podwyższenie podwyższeniu nie równe

Wyobraźmy sobie następującego rodzaju sytuację: spółka o określonym kapitale zakładowym równym sumie wartości nominalnej wyemitowanych akcji osiąga zysk, który dzieli na dwie części. Jedną z części osiągniętego zysku spółka dzieli między akcjonariuszy – przeznacza go na wypłatę dywidendy kapitałowej. Skutkiem tego działania kapitał zakładowy naszego przedsiębiorstwa rośnie, choć do firmy nie wpływają nowe środki – następuje jedynie zmiana w pasywach polegająca na zmniejszeniu się zysku i zwiększeniu kapitału zakładowego. Dochodzi do nominalnego podwyższania kapitału. Pozostała część zysku (zysk niepodzielony) zostaje przeksięgowana na kapitał zapasowy. Wskutek tego przeksięgowania nasza spółka emituje akcje wyrównawcze, zwane potocznie gratisowymi, których celem jest wyrównanie proporcji pomiędzy kapitałem zapasowym a zakładowym. Emisja ta spowoduje kolejne nominalne podwyższenie kapitału – dojdzie do przeksięgowania kapitału zapasowego na zakładowy, a więc do zmiany w pasywach przedsiębiorstwa, która nie ma odzwierciedlenia w rzeczywistym dopływie środków. Dopiero sprzedaż akcji po cenie emisyjnej powoduje napływ kapitału i stanowi realne (zwykłe) jego podwyższenie.

W opisanym przykładzie mieliśmy do czynienia z nominalnym oraz realnym podwyższeniem kapitału. Pierwsze z nich stanowi jedynie przesunięcie w pasywach powstałe na wskutek zmniejszenia zysku i zwiększenia kapitału zakładowego bądź w związku z emisją akcji wyrównawczych –zmniejszenie kapitału zapasowego i zwiększenie zakładowego. Przeksięgowaniom tym nie towarzyszy dopływ kapitału, z którym wiąże się realne podwyższenie kapitału polegające na faktycznej sprzedaży akcji. Trzeci, nieujęty w przykładzie rodzaj podwyższenia kapitału to warunkowe podwyższenie kapitału związane z obligacjami zamiennymi na akcje. Do tego rodzaju podwyższenia potrzebna jest decyzja obligatariuszy – skorzystanie z prawa zamiany posiadanych obligacji na akcje.