Polak, Węgier dwa bratanki

Okazuje się, że dzieci na Węgrzech uczą się w szkole starego przysłowia "Polak, Węgier, dwa bratanki, i do szabli, i do szklanki" (w wersji węgierskiej "lengyel, magyar két jó barát, együtt harcol, s issza borát").
Nawet, jeśli nie wychodzi nam mówienie najprostszych słów węgierskich z rozmówek nic nie szkodzi, wystarczy powiedzieć "lengyel", czyli Polak. To słowo otwiera serca i drzwi Węgrów - możemy liczyć na gościnę z lampką wina w tle. Dlaczego tak lubią Polaków?

Wspólna historia

Interesująca jest zarówno wspólna historia obu narodów, jak i pokrewieństwo, jakie między nimi występuje. W XIII wieku córka króla Węgier Béli IV Kinga wyszła za Bolesława Wstydliwego, dość wiele w owych czasach było takich par. Wiek później córka króla Węgier Ludwika - Jadwiga wyszła za Władysława Jagiełłę i dała początek nowej dynastii. W pierwszej połowie XV wieku królem Węgier został Władysław III Warneńczyk, znany na Węgrzech jako I. Úlaszló.
Również jeden z najlepszych władców elekcyjnych Polski miał węgierskie korzenie - mowa o Istvánie Báthorym, czyli Stefanie Batorym. Polscy generałowie Józef Bem i Henryk Dembiński byli jednymi z wojskowych przywódców zrywu niepodległościowego na Węgrzech w 1848 roku. Józef Bem do dziś jest uważany przez Węgrów za bohatera narodowego. Po klęsce Wiosny Ludów węgierski przywódca Lajos Kossuth uciekł do Turcji pod osłoną polskiego legionu.
Podczas II wojny światowej Węgry trafiły pod wpływy Niemiec jako państwo satelickie. Węgrzy, mimo że walczyły z Niemcami przeciwko ZSRR, nigdy nie wypowiedziały wojny Polsce. Przyjęły nawet wielu uchodźców i żołnierzy po kampanii wrześniowej. Internowano ich, ale mieli oni swoje przedstawicielstwo, a wielu z nich przedostało się na Zachód. Po wydarzeniach Poznańskiego Czerwca w Polsce w 1956 roku, w październiku
obywatele Budapesztu wyszli masowo na ulicę, wywieszono flagi węgierskie i polskie. Pod hasłem "Chodźcie z nami za Polakami" udali się pod pomnik gen.Józefa Bema, gdzie rozpoczęło się powstanie, krwawo stłumione potem przez wojska radzieckie.
Polska pomoc dla Węgrów wyniosła 2 miliony dolarów i przewyższyła tę, której udzieliło\y USA. Zbierano pieniądze, żywność, oddawano krew. 15 samolotów dostarczyło 44 tony medykamentów i materiałów pierwszej potrzeby.

Powiązania kulturowe

Ceniona w Europie jest kuchnia węgierska. Do użytku wielu europejskich słowników weszło również węgierskie słowo gulyás, czyli gulasz. Tradycyjnie podaje się go na ostro z papryką. Białe wina z Tokaju zaopatrywały szlacheckie piwnice w całej Rzeczypospolitej. To właśnie wino zacieśniało stosunki polsko-węgierskie i przyczynia się do prawdziwości starego przysłowia. Innym popularnym ośrodkiem winiarstwa jest Eger. Pochodzi stąd czerwona Egri Bikavér, czyli bardzo popularna w Polsce "bycza krew". Jedno z tokajskich win ma nawet polską nazwę "Szamorodni", czyli samorodny. Z kolei Tokaji Aszú to najsłynniejsze węgierskie wino, określane na Węgrzech jako wino królów i król win. To właśnie od niego pochodzi powiedzenie, że "nie masz wina nad węgrzyna".

Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej

12 marca 2007 roku rząd węgierski ustanowił dzień 23 marca Dniem Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. Taką samą ustawę cztery dni później podjął przez aklamację polski Sejm. Wobec powyższego pozostaje tylko powiedzieć; Polak, Węgier dwa bratanki!

Współautor artykułu:

• Karolina Pawlak