Przysłowia związane z Wielkanocą

Jest to specyficzny gatunek literacki, stojący na pograniczu literatury i mowy potocznej. W przypadku przysłowia z reguły mamy do czynienia z jednozdaniowym stwierdzeniem lub pouczeniem. Może ono zawierać paralelizm, rymy wewnętrzne, alegoryczność oraz sens moralny. Przysłów nie należy mylić z porzekadłami ani zwrotami przysłowiowymi. W związku ze zbliżającymi się świętami dla przypomnienia garść polskich przysłów związanych z Wielkanocą.

Popielec (Wstępna Środa)

- Gdy w Popielec pogoda, wiosna będzie sucha, gdy deszcz, będzie mokra, a jeżeli zimno, będzie zimna.
- Gdy w Popielec pogoda służy, suchą wiosnę wróży.
- Jeśli w wstępną środę jest piękna pogoda, to w polu nadzwyczaj jest piękna uroda.
- Jeśli w wstępną środę świecą nocą gwiazdy, kury będą niosły, mówi u nas każdy.
- Gdy w wstępną środę deszcz pada, to rój gąsienic kapustę zjada.
- W popielcową środę jak deszcz z góry pada, trzecia kopka chłopu na polu przepada.
- A powiedzcie wstępnej środzie, niech zaczeka na ogrodzie.
- Miło jak w Popielec.
- We wstępną środę zapuść brodę, a żurek staw na murek.
- Wstępna środa żurowi uprząta.
- Kto tam puka? Wstępna środa żurowi...
- Wstępna środa następuje, pani matka żur gotuje.
- Zwiędła jak panna w wstępną środę.

Wielki Post
- Suchy post - dobry rok.
- Długi jak post wielkanocny.
- Gorzko na krótkość postu narzeka, kogo w Wielkanoc wypłata czeka6.
- Komu post miły, niech gryzie śledzia, pan zje niedźwiedzia.
- Nie ma w chlebie ości, kiedy się ciało wypości.
- poście mówić, najadszy się, łacno.
- Po glinianym moście jedzie żur w poście.
- Post i trzeźwość to zabawa, popiół z chlebem to potrawa.
- Postem Pana Boga nie przekupisz.
- W post jeleń srogi, ukolą cię rogi.
- W poście bożym słowem maście.
- Większy post z gęby jak do gęby.
- Wolałby Żyda zabić, niż post przełamać.
- W post zaloty, a gość we żniwa — zawsze niespore (nie w porę) bywa.

Śródpoście
- Kwasi się jak ogórek w Śródpoście.
- Niedziela głucha środopostnej słucha.

Niedziela Palmowa (Kwietnia Niedziela)
- Jeżeli Kwietnia Niedziela sucha, rok cały mokry, jeżeli mokra, rok suchy.
- Gdy w Palmową Niedzielę słońce świeci, będą pełne stodoły, beczki i sieci.
- Pogoda w Kwietnia Niedzielę wróży urodzajów wiele.
- W Niedzielę Kwietnia dzień jasny, jest to dla lata znak krasny.
- Gdy mokro w Kwietnia Niedzielę, rok się sucho ściele.
- Kwietnia Niedziela zimna - i listopad zimny.

Wielki Tydzień
- Kto we Wielki Tydzień sieje, będzie miał szyćko wielgie.

Wielka Środa
- We środę po kołaczach, gdy żaba zakuka, już nas zima mrozami pewnie nie oszuka.

Wielki Piątek
- Gdy Wielki Piątek ponury, Wielkanoc będzie bez chmury.
- Jeśli w Wielki Piątek deszcz kropi, radujcie się chłopi.
- Deszcz na Wielki Piątek napcha każdy kątek.
- W piątek przed Wielkanocą, gdy deszczyk przerosi, pospólstwo urodzaje tego roku wnosi.
- W Wielki Piątek gdy deszcz hojnie doliny zleje, że dużo mleka będzie, są pewne nadzieje.
- Jak w Wielki Piątek jest rosa, będzie obfity plon prosa.
- Kiedy w Wielki Piątek pada, suche lato deszczyk nam ten przepowiada.
- Jak w Wielki Piątek rosa, to dosiewać prosa, a jak mróz, to kamieniem proso przyłóż.
- We Wielki Piątek deszcz, nieurodzaju wieszcz.
- W Wielki Piątek mróz, na suchym brzeżku siana wóz.
- Jak we Wielki Piątek mróz, to na gołej kępce siana wóz.
- W Wielki Piątek mróz, gdzie bądź na wzgórku siana wóz, w Wielki Piątek rosa, na łące nie chyci kosa.
- Kto w Wielki Piątek sieje, ten się w żniwa śmieje.
- W Wielki Piątek dobry zasiewu początek.
- We Wielki Piątek rosadę kapusty siej, a gawiedź jej nie chyci.
- W Wielki Piątek rób początek, a w sobotę kończ robotę.
- W Wielki Piątek boleści Marii początek.
- Ubił sprawę jak Judasza w Wielki Piątek.
- Chodzóm jak we Wielki Pióntek do kościoła.
- U niego jest więcej w Wielki Piątek niż u mnie w Wielką Niedzielę.
- Nie śpiewaj alleluja aż po Wielkim Piątku.

Wielkanoc
- W Wielką Niedzielę pogoda, duża w polu uroda.
- Zielone Boże Narodzenie, a Wielkanoc biała, w polu uciecha mała.
- Pogodny dzień wielkanocny grochowi wielce pomocny.
- Gdy na dzwony wielkanocne pada, suchość nam przez całe lato włada.
- Jak pada we Wielkanoc, to trzeci kłos na polu ginie, ale jak pada na Zielone Świątki, to naprawi.
- Jeżeli w wielkanocną niedzielę deszcz, między Wielkanocą i Świątkami więcej słoty niż pogody.
- Od Wielkiejnocy do Zielonych Świątek może lać i w piątek.
- Gdy na świętego Marka (25 IV) Wielkanoc przypada, cały świat zawoła biada.
- Boże Narodzenie nie obejdzie się bez strucli, zapusty bez pączków, Wielkanoc bez święconego, a święty Marcin bez gęsi.
- Jeszcze jedna nocka, a będzie Wielkanocka, mięsko ham, ham.
- Szołdra na Wielkanoc lepsza niż zwierzyna.
- Ktokolwiek jarząbka na Wielkanoc jada, więźniem nie będzie.
- Nie każdy ma prosię na Wielkanoc.
- Wdzięczy się jak prosię na Wielkanoc.
- Tak go pokrajał jak wielkanocne prosię.
- Dwór to wór: bab w nim pełno jak na Wielkanoc.
- Kto dzień i noc gości, to w Wielką Niedzielę pości.
- Ma szczęście jak śledziowa główka w Wielką Niedzielę.
- Obdarzył ksiądz ubogą - na Wielkanoc kurzą nogą.
- Mocne jak jajo wielkanocne.
- Niewinny jak baranek wielkanocny.
- I święcone nieraz upadnie.
- Lepszy by jeden mądry w piątek niżeli błaznów w Wielką Niedzielę dziesiątek.
- Nie każdej niedzieli Wielkanoc.
- Na Zmartwychwstanie dziadek przy płocie stanie.
- Strzelają jak na rezurekcją.
- Kichnął tak potężnie jak moździerz na rezurekcję bijący.
- Sprawił im dyngus.
- Czyś się z choinki wielkanocnej urwał?
- Ma więcej do roboty niż piece na Wielkanoc.
- Raz w rok około Wielkiejnocy.
- Na rachmańską Wielkanoc zrobić.

Na podstawie:
www.wikipedia.pl; www.zegocina.pl;
www.wielkanoc.waw.pl; www.forum.histmag.org