Początek lat 80. Wprawdzie grupa Dżem była już uformowana i koncertowała, nie była jednak znana szerszej publiczności. Poznała ją wtedy Katarzyna Gärtner*, słynna kompozytorka (m.in. "Małgośki" Maryli Rodowicz). Zafascynowała się głosem wokalisty. Ich znajomość zaowocowała współpracą przy śpiewogrze artystki pt. "Pozłacany warkocz". Gärtner zaproponowała Riedlowi wykonanie w niej kilku piosenek. Specjalnie udała się do domu Riedlów na kolację, by namówić ojca Ryśka do występu syna. Przedstawienie odegrano w 1981 r. na deskach Domu Muzyki i Tańca w Zabrzu. Dla Gärtner było to nowe przedsięwzięcie, a dla "Dżemu" pierwszy w historii występ przed kamerami.
Dlaczego akurat Riedel? Odpowiedź na to pytanie uzyskać można w książce "Rysiek" Jana Skaradzińskiego. Cytuje on słowa Katarzyny Gärtner: "Szukałam kogoś, kto połączy hasła "Śląsk", "rock'n'roll" i "dynamit". A szukałam nie w telewizorze, tylko po Jarocinach, po piwnicach. Dżem znalazłam właśnie w jakiejś piwnicy, gdzie po ścianach ciekła woda. Jak oni zagrali, a Richard wydarł gębę - odpadłam. To było objawienie".
Dwa razy o powstaniach
W Zabrzu Dżem wykonał dwa utwory o powstaniach śląskich. Jednym z nich jest "Puść mnie matko do powstania", której fragment tekstu poniżej.
"(...) Puść mnie matko, zanim ruszy pułk w dalekie strony
Do "Bytomskich Strzelców" muszę
Do "Bytomskich Strzelców" muszę, bo to pułk wsławiony
Wolne miejsce jest w szeregu, muszę zająć je
Nim się dowie ktoś z kolegów, nim się dowie ktoś z kolegów
I wyprzedzi mnie (...)"
Kazimierz Kutz, śląski reżyser, tak powiedział o jego wyczynach: "Rysiek Riedel udowodnił, że ze śląskiej piosenki można zrobić bluesa". Druga, rozsławiona dzięki spektaklowi piosenka to "Opowiedzcie wiatry". - Wstało słońce jasne ponad hałdy ciemne, gdy Ślązacy do powstania szli. Nikt nie zjechał na dół, zgasł hutniczy płomień. Do powstania każdy szedł tak jak stał - śpiewa Riedel. Zachowało się nawet autentyczne nagranie z przedstawienia...
Obydwa utwory ukazały się na płycie "Pozłacany warkocz" nagranej w studiu Radia Katowice, jednak już nie w wykonaniu Riedla, a innego utalentowanego Ślązaka, Mirosława Breguły
z "Universe".
Gizd
Jest jeszcze jedna piosenka, którą zaśpiewał Riedel w "Pozłacanym warkoczu". To nie utwór o powstaniach, ale mimo to zasługuje na szczególną uwagę. "Gizd" to jedyna piosenka Dżemu wykonana po śląsku. Gärtner długo namawiała Riedla do zaśpiewania piosenki śląską gwarą. "Musiałam go przekonywać. A ty myślisz, że ci znad Missisipi to śpiewają w jakim języku? Literackim?!". Ale Ricard i język literacki genialnie przekładał na bluesa (...)" - czytamy w książce Skaradzińskiego. Riedel wstydził się i zapierał, ale udało się. Jednak na zapis na płycie CD "Gizd" musiał czekać aż 14 lat... Autorem tekstu do piosenki jest śląski poeta Tadeusz Kijonka. Samo słowo "gizd" oznacza łobuza i o nim właśnie mówi piosenka.
Śpiewanie o Powstaniach Śląskich było dla Dżemu krótkim epizodem w życiu, ale znaczącym - pierwszy raz wystąpili w telewizji. Można więc powiedzieć, że to początki tej medialnej kariery. Utwory z "Pozłacanego warkocza" nazwane śpiewnikiem śląskim Katarzyny Gärtner zarejestrowane zostały w 1995 r. Na płycie CD śpiewają m. in. Stanisław Sojka, Kuba Badach, Paweł Kukiz, Anna Serafińska i wspomniany Mirosław Breguła. Z nagraniami na płycie oraz spektaklem miał również sporo wspólnego jako muzyk Andrzej Urny - odsyłam na
www.urny.com.pl. Wspomina on bardzo miło prace nad projektem. Podkreśla, że jeszcze wtedy praktycznie nikt nie znał Dżemu i wystąpienie w śpiewogrze było wielkim przeżyciem. To był dla Riedla pierwszy raz w telewizji.
Dziś muzykę ze śpiewogry "Pozłacany warkocz" usłyszeć można jedynie w lokalnych, bądź internetowych rozgłośniach radiowych. Dostępna jest również w Internecie w popularnych portalach z muzyką, jak YouTube, czy wrzuta.pl. Pamięci Riedla odbywa się nadal festiwal "Ku przestrodze", na którym być może kiedyś usłyszymy jeszcze "Puść mnie matko"...
*Katarzyna Gärtner - urodzona w 1942 r. polska kompozytorka, aranżerka i pianistka. Ukończyła Średnią Szkołę Muzyczną w Krakowie. Współpracowała m.in. z Agnieszką Osiecką, Marylą Rodowicz i Ernestem Bryllem. Laureatka licznych nagród na KFPP w Opolu oraz Festiwalu Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu.
Źródła: rozmowa z Andrzejem Urnym, blog
moje-rozkminy.bloog.pl, książka "RYSIEK" autorstwa Jana Skaradzińskiego, wyd. IN ROCK Poznań 1999, s. 48-49.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
