Skąd się wzięły góralskie dudki?

Dzisiaj również rasowy góral nie wypowie słowa pieniądze, tylko dutki. Był nawet jakieś dwa lata temu program Elżbiety Jaworowicz, z cyklu Sprawa dla reportera, o wdzięcznym tytule: Jak góralskie dutki skłóciły rodzinę.

Ale zapewne mało kto, a już sami górale najmniej, skąd się wzięła nazwa dutków. Bo wcale nie od dukatów, jak na pierwsze skojarzenie słuchowe, można by sadzić. Ani nie od dutków, dudków, czyli podrobów, o szeroki zastosowaniu kulinarnym.

Otóż rodowód tego słowa jest bardziej skomplikowany, Tłumaczy go Władysław Taczanowski, jeden z szacownych autorów wiekopomnej Encyklopedyji Powszechnej, wydanej nakładem i drukiem słynnej drukarni Orgelbranda, w Warszawie, w Roku Pańskim 1861.

Zatem poczytajmy:

Dudek albo Dydek, zdawkowa srebrna moneta, wartości około sześciu teraźniejszych polskich groszy; były pojedyncze i podwójne dudki, mianowicie między 1580 a 1630 r., za panowania Stefana Batorego i Zygmunta III. Ta moneta, której nasz prosty lud w wielu okolicach jeszcze nie zapomniał i rachuje na dydki, szeroko upowszechniona była, nie tylko w całej Polsce, Litwie Siedmiogrodzie, ale i w wielu krajach niemieckich, w Prusiech, Danii i miastach hanzeatyckich: Gdańsku, Bremie, Lubece i wielu innych; nazywała się: düttchen, dütgen, dütjen düttlichen, dutgen, duttichen, dultki duteki, diettiche, ditigen, duttchen i dötken. Ta moneta już na początku XIV wieku była w obiegu, która miała być najprzód bitą w mieście Doktum i niby od tego miasta wzięła swoją nazwę, która podług jednych pochodzi od wyrazu francuskiego tête, teston; według zaś innych ma to być wyraz zdrobniały od deut, po hollendersku duyt, drobnej hollenderskiej monety i zdaje się, ż to ostatnie mniemanie jest prawdopodobniejsze.