Wielkanoc w rudzkim muzeum

Robione z jaj kurzych, bażancich, kurek liliputków, gęsich, kaczych, strusich, a nawet... plastykowych i styropianowych. Można je będzie podziwiać przez dwa tygodnie w Muzeum Miejskim im. Maksymiliana Chroboka w Rudzie Śląskiej, gdzie otwarto wystawę "Wielkanocny czas. Tradycje, symbolika i zwyczaje".

- Jajo, symbol odradzającego się życia, istotny w wielu kulturach, najsilniej kojarzy się nam w Wielkanocą – mówi Bernard Szczech, dyrektor placówki. - Dlatego właśnie
pisanki śląskie są głównym akcentem tej ekspozycji.

Jak praktycznie przemienić banalne jaja w wielkanocne cacka, uczyła Bożena Konieczko, która przyjechała aż z Kolonowskiego w Opolskiem. Ona sama gromadzi skorupki jaj
nieomal przez cały rok. Najlepsze są kurze i białe, bo na nich najładniej, najbardziej kontrastowo widać późniejszy rysunek. Najpierw należy zrobić wydmuszkę. Przez dziurki na obu wierzchołkach jajka, wielką strzykawką musimy usunąć białko i żółtko. Potem wielokrotnie skorupkę trzeba przemyć letnią wodą z octem, odtłuścić i wreszcie zanurzyć w gorącym roztworze farby. Od ilości barwnika i od czasu moczenia zależy kolor pisanki. Pokolorowane jaja układa się na lignicie albo ręczniku papierowym i suszy w ciepłym piekarniku.
Teraz etap najważniejszy, zdobienie. Specjalnym rysikiem, który trzeba wykonać samemu. Pani Bożena ma swoje ulubione motywy kwiatowe, Potrafi też wyryć na jajku całe zwrotki stosownych wielkanocnych życzeń. To dla tych, którzy nie są mocni w "godce". Na koniec jeszcze woskowanie naturalnym woskiem pszczelim, i małe kunsztowne, kruche arcydziełka można położyć w koszyczku albo powiesić na gałązkach. Do wieszania najlepiej nadają się uchwyty, podobne do bombkowych, wygięte z drutu od metalowej szczotki.

Zupełnie inną technikę zdobniczą opanowała i stosuje Hildegarda Szymczyk, rodowita rudzianka. Najpierw obszywa jaja szlachetnymi tkaninami, albo okleja rdzeniem z sitowia, potem ozdabia koralikami, cekinami, koronkami, kokardkami.

Robota przy każdej takiej miniaturce artystycznej zabiera od trzech do pięciu godzin.

Ale nie tylko jaja można podziwiać na wystawie zestawionej według pomysłu Eweliny Pieczki, kierowniczki Działu Etnografii. Oglądniemy tradycyjny śląski stół wielkanocny, pooglądamy wielkanocne kartki pocztowe, formy do wypieków bab, baranków i zajączków. O dawnych, niekiedy zupełnie zapomnianych zwyczajach wiosennych przypominają obrazy z kolekcji "Barwy Śląska" zgromadzonej przez Stanisława Trefonia. Zobaczymy też wózek dyngusowy z wypchanym kokotem, ogromne szpryce dyngusowe wydrążone z drewna oraz drewniane kołatki wielkopostne, rzeźby ludowe, kukły Marzanki i Marzanioka, topione potem z lubością w strumieniach stawach, błotach.

Współautor artykułu:

• Barbara Podgórska