Powszechnie wiadomo, która z marek papierosów sponsoruje Ku Klux Klan – przyjrzenie się paczce papierosów nie pozostawia wątpliwości co do zakamuflowania w grafice trzech liter K. Słyszeliście o tym?
W 1968 roku badacz folkloru i kultury Richard Dorson po raz pierwszy użył nazwy „Urban Legends”. Każdy z nas zna setki legend miejskich, w wiele z nich sam wierzy. Przekazywane sobie ustnie, mailowo lub nawet z wykorzystaniem mediów pozornie prawdopodobne historie, stanowią kopalnię wierzeń naszych czasów i doczekały się zainteresowania psychologii, socjologii, kulturoznawstwa i wielu innych nauk.
World Jump Day, czyli jak zmienić świat na lepsze
Część mediów na świecie umieściło informację o planowanej przez naukowców wielkiej międzynarodowej akcji: 20 lipca o ściśle ustalonej godzinie 5 milionów mieszkańców Ziemi ma oddać wspólny skok, dzięki któremu nasza planeta zmieni swoją orbitę względem słońca. Skutki będą wyraźnie odczuwalne dla ludności zamieszkującej tereny o ostrym klimacie – nastąpi złagodzenie suszy, klimat na całej Ziemi stanie się bardziej umiarkowany, co pozwoli przezwyciężyć klęskę głodu i przyczyni się do poprawy życia wszystkich istot zamieszkujących Błękitną Planetę.
Jest to wyjątkowa legenda miejska – odróżnia ją od innych geneza powstania – nie jest oparta o lęki, anonimowość i nieprzewidywalność świata i natury. Urban Legend to „z pozoru prawdziwa informacja rozpowszechniana w mediach, Internecie bądź w kręgach towarzyskich, która budzi wielkie emocje u odbiorców” (Wikipedia). Siłą legendy jest ustny, bezpośredni przekaz, prawdopodobieństwo wystąpienia opisywanej sytuacji lub zależności, tematyka dotykająca spraw istotnych z punktu widzenia życia człowieka – jak zdrowie, jedzenie, bezpieczeństwo.
Internet
W czasach wspólnego dla miliardów ludzi medium, miejskie legendy zyskały nową tematykę – zagrożenie wirusowe. Ogromną część spamu stanowią maile z ostrzeżeniami. Wirusy są oczywiście realnym zagrożeniem dla użytkowników sieci, jednak przegląd przez najpopularniejsze łańcuszki z ostrzeżeniem pozwala zapoznać się z fikcyjnymi wirusami, które rzekomo bezwzględnie i nieodwracalnie niszczą wszystkie dane w komputerze. Jeśli w mailu występuje zdanie "Ostrzeż przyjaciół!” najprawdopodobniej zawiera on informację o nieistniejącym zagrożeniu. Któż z nas jednak odważyłby się nie przesłać informacji do wszystkich znajomych natychmiast? A nóż tym razem jest ona prawdziwa?
Internet sprzyja także rozsyłaniu legend o tajemniczych przekrętach telekomunikacyjnych, kiedy odebranie połączenia z dalekiego kraju narazi nas na natychmiastową ucieczkę pieniędzy z konta bankowego. Przykłady można mnożyć w nieskończoność.
Po 11 września zmieniła się nie tylko gospodarka światowa ale także społeczne nastroje. Lęk zawsze był największym generatorem miejskich legend. Część z nich służy uporządkowaniu świata, i tak setki tysięcy osób widziało na własne oczy twarz demona w dymie spowijającym WTC, kolejne tysiące wierzą w powtarzaną legendę o braku pracowników pochodzenia żydowskiego tego dnia przy swoich biurkach. Istnieją dziesiątki mitów o ignorowanych listach z ostrzeżeniami, w obieg poszło nawet fałszywe proroctwo Nostradamusa na temat WTC.
Urban Legends są częścią składową wielkomiejskich metropolii, zamieszkiwanych przez anonimowe masy ludzkie, często wykształcone, racjonalne i młode – paradoksalnie to racjonalne osoby wierzą w miejskie legendy i przekazują je z wykorzystaniem intenetu, mediów czy w bezpośrednich rozmowach. Im lepiej znamy źródło informacji, tym łatwiej nam w nią uwierzyć. Człowiek ma potrzebę wierzenia w to, co nieracjonalne – niech dowodem będzie popularność przeróżnych religii i wierzeń w każdej kulturze na świecie. Przy obniżeniu się zaufania do tradycyjnych religii luka zostaje skutecznie wypełniona współczesnymi wierzeniami.
c.d.n.
Burze nad całą Polską
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?