Wola Okrzejska. Narodowe Czytanie u źródeł „Trylogii” [relacja]

Dnia 6 września 2014 r. w parku Muzeum Henryka Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej odbyło się Narodowe Czytanie „Trylogii” w ramach ogólnopolskiej akcji, zainicjowanej przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Bronisława Komorowskiego. Organizatorzy spotkania władz regionu, dyrektorów, nauczycieli, młodzieży, mieszkańców wsi i przybyłych gości z twórczością noblisty przygotowali niezwykłą ofertę programową, która nadała Świętu „Trylogii” Sienkiewicza wyjątkową oprawę.

Starostwo Powiatowe w Łukowie i Muzeum Henryka Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej zapewnili wszystkim chętnym uczestnikom Narodowego Czytania w miejscu urodzenia autora „Trylogii” wspaniałą atmosferę duchową, jak też zatroszczyli się o akomodację – przyjazd specjalnie przygotowanymi busami PKS Łuków nawiązującymi do twórczości pisarza (Oleńka, Kmicic, Bohun, Zagłoba) oraz poczęstunek w postaci żołnierskiej grochówki.

Scena wystąpień czytelniczych została wzniesiona w wyjątkowym miejscu, na ruinach dworu, w którym 5 maja 1846 r. przyszedł na świat wybitny autor powieści historycznych, jakie odegrały fenomenalną rolę w polskiej kulturze i w dziejach narodu. Elementy wystroju sceny podkreślały charakterystyczne elementy kultury, jaką reprezentuje szereg książek napisanych przez Sienkiewicza w latach 1880-1888. Dodatkowym aspektem znaczenia przestrzeni, w jakiej odbyła się lektura, był fakt, że cienia uczestnikom użyczały drzewa pamiętające ród Cieciszowskich, przodków Henryka Sienkiewicza.

Narodowe Czytanie było okazją do przypomnienia ambitnego zamiaru odbudowania dworu w Woli Okrzejskiej i nadanie mu funkcji Sienkiewiczowskiego centrum Kultury. O projekcie mówił w wywiadzie radiowym Tomasza Marciniuka z Polskiego Radia starosta łukowski Janusz Kozioł.
posłuchaj: Sienkiewicza czytano w Woli Okrzejskiej, w powiecie łukowskim na Lubelszczyźnie. Relacja Tomasza Marciniuka/IAR

Inaugurując uroczystość dyrektor Muzeum w Woli Okrzejskiej Maciej Cybulski w gawędziarskiej formie wprowadził uczestników w okoliczności powstania dzieła literackiego, którego świąteczną lekturę oznaczył prezydent RP. W szczególny sposób zaakcentował bliskie i istotne dla powstania „Trylogii” związki z ziemią łukowską – a więc przypomniał nie tylko kluczowe wydarzenie z dzieciństwa pisarza, kiedy zaczął się uczyć sztuki czytania z książek znalezionych w kufrze na strychu w Woli Okrzejskiej, ale także szereg rodzinnych inspiracji, które zaowocowały zainteresowaniem historią do tego stopnia, by móc ją potem wskrzeszać czarodziejskim piórem.

Na szczególny charakter miejsca zwrócił uwagę także w swym liście do uczestników Narodowego Czytania w Woli Okrzejskiej prezydent w słowach: „Wola Okrzejska to pierwszy rozdział księgi życia Henryka Sienkiewicza. Tutaj się urodził, tu – w kościele niedalekiej Okrzei został ochrzczony. Usypany przez Naród kopiec, z którego rozpościera się piękny widok na Ziemię Łukowską, stanowił szczególny dowód docenienia twórcy. W ten sposób społeczeństwo podziękowało polskiemu patriocie, który w czasie zaborów i zniewolenia wzmacniał patriotyzm naszych rodaków”.

Licznie przybyli uczestnicy mieli niepowtarzalną okazję usłyszeć interpretacje głosowe wybranych fragmentów „Ogniem i mieczem”, „Potopu” i „Pana Wołodyjowskiego” w wykonaniu przedstawicieli władz powiatu i gminy oraz ludzi nauki i kultury, a zarazem obejrzenia ich inscenizacji za sprawą improwizowanych scen Bractwa Husarskiego "Chorągiew Jazdy Rzeczypospolitej". W klimat wydarzeń przywoływanych z kart „Trylogii” wprowadzała oprawa muzyczna Nataszy Pomyłuyko z Ukrainy oraz ścieżek dźwiękowych znanych z ekranizacji Jerzego Hoffmana.

Interpretacje głosowe z podziałem na role uobecniały zdarzenia z kart powieści, przenosiły słuchaczy w realia dawnej Ukrainy, Litwy, Korony. Słuchacze mieli szansę odbyć sanną z Kmicicem i Oleńką, być świadkami pojedynku Wołodyjowskiego z Bohunem, przyjąć dostojne Śluby króla polskiego Jana Kazimierza. Przyznawali, że za sprawą pieczołowicie oddanego klimatu lektury „ czuć było ten sam powiew dawnych dziejów, który niegdyś inspirował Henryka Sienkiewicza do pracy twórczej”.

Wyobraźnię słuchaczy wspomagały kostiumy charakterystyczne dla XVII-wiecznego świata „Trylogii” oraz rekwizyty – w tym specjalnie wypożyczona z Siedlec na okoliczność wydarzenia replika XVII-wiecznej armaty oraz sprowadzone z Mielnika stroje z filmowych adaptacji dzieła. Pokazy Bractwa Husarskiego "Chorągiew Jazdy Rzeczypospolitej" łączyły się z organizacją gier i turniejów dla uczestników spotkania. Nauka fechtunku rycerskiego i turniej łuczniczy cieszyły się dużym zainteresowaniem młodzieży.

Uroczystości w Woli Okrzejskiej przebiegły w niezwykłej i niezapomnianej atmosferze, jaką udało się utrwalić redaktorom telewizyjnej relacji Magnes TV Łuków:

Można mieć nadzieję, że niecodzienne spotkanie z „Trylogią” w muzealnym parku Woli Okrzejskiej to jedna z wielu przygód czytelniczych z tym dziełem. Świąteczna lektura miała bez wątpienia moc inspirującą.