Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Zapiski oficera Armii Czerwonej...

Tomasz Radochoński
Tomasz Radochoński
17 września. Rocznica wkroczenia Armii Czerwonej do Polski. Czy musiało tak być? Czy/i jakie błędy popełniono? I jakie wyciągnęliśmy z tego wnioski/jakie politycy wyciągnęli z tego wnioski odnośnie teraźniejszości?

17 września 1939 roku. Do Polski (już wyniszczonej i osłabionej wojną, sparaliżowanej niemieckim blitzkriegiem) wkraczają wojska radzieckie. By, jak głosi oficjalny komunikat, "stanąć w obronie ludności Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi...". Naczelny Wódz, w obliczu perspektywy walki na dwa fronty, wydaje stanowczy rozkaz: "z sowietami nie walczyć". Czy słuszny? W kontekście olbrzymiej przewagi obydwu agresorów - wydaje się, że tak. Co nie znaczy, że wszyscy polscy żołnierze go wysłuchali...

Na kanwie tych wydarzeń, opisując wkraczanie Rosjan na Kresy wschodnie Rzeczpospolitej, Sergiusz Piasecki stworzył "Zapiski oficera Armii Czerwonej". Polska i Polacy widziani oczami sowieckiego oficera (umysłu całkowicie zindoktrynowanego komunistyczną ideologią) jawią się jako kraj "burżujskiej swołoczy", która z niczym sobie nie radzi, i powinna być absolutnie wdzięczna, że "wkraczamy" i wreszcie zapanuje porządek...

Te oczywiste absurdy Piasecki osadza w konwencji groteski, śmiesznej i przerażającej zarazem, bardzo wiarygodnie tworząc portret odczuć i postrzegania przykładu spaczonej latami propagandy psychiki Homo sovieticus, jak i dzikich, barbarzyńskich zachowań czerwonoarmistów - gwałtów, mordów oraz niszczenia wszystkiego, czego nie da się ukraść. I, nie rozwodząc się dłużnej nad książką (skądinąd bardzo dobrą), istotne wydaje mi się zadanie w dniu tej rocznicy pytania: czy musiało do tego dojść? Czy historia musiała przybrać akurat taki obrót?

Czy sam wybuch wojny (a przynajmniej wybuch już 1 września) był nieunikniony? Czy Polska nie mogła/nie powinna grać na zwłokę, choć udawać, że rozważa niemieckie żądania (Gdańska, korytarza do wtedy niemieckich, Prus Wschodnich - dzisiejszych terenów, mniej więcej woj. warmińsko-mazurskiego, przystąpienia do paktu antykominternowskiego - przeciwko komunistycznej Rosji...)? Czy za wszelką cenę nie powinniśmy/ówcześni politycy nie powinni, grać na zwlokę?

Czy zamiast unosić się (tylko) honorem (jak minister Beck, szef MSZ), który przemawiając w sejmie wypowiedział pamiętne słowa: "My tu w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę" - czy zamiast tego, oczywiście pięknego, podniosłego gestu nie powinniśmy raczej trzeźwo kalkulować? By, zwlekając, pozorując pójście na ustępstwa, dać czas polskiej armii na przygotowania; mobilizację poborowych. A dyplomatom - na utrwalanie zachodnich sojuszy... "lobbowanie" za naszą sprawą.

Wreszcie, logistykom na sprowadzenie do Polski już zakupionej na Zachodzie, i jak na nasze warunki, znaczącej ilości nowoczesnego uzbrojenia - kilkudziesięciu czołgów, kilkudziesięciu samolotów... uzbrojenia, które możliwe, że w wyniku efekciarskich gestów naszych polityków - jak choćby ministra Becka, jego/ich skłonności do szarżowania i ułańskiej fantazji - dotrzeć nie zdołało.

Teraz na pewno są to już pytania retoryczne. Możliwe, że nie ma na nie jednej jedynej dobrej odpowiedzi - bowiem decyzje musieli podejmować ludzie, którzy, siłą rzeczy, mieli o niebo mniejszą wiedzę o tym, co, i jak, się wydarzyło. Ale czy zwalnia ich to od odpowiedzialności, od tego, że tak błędnie przewidzieli to, co ma nastąpić; i że nie dobrali odpowiednich środków zaradczych, politycznych i wojskowych - choćby intensywnego unowocześniania polskiej armii?

Czy nie jest ich winą, że karmili społeczeństwo niemalże mocarstwową propagandą: wszystkich wrogów pokonamy, mamy niezwyciężoną, znakomitą armię - i w efekcie dla tak wielu ludzi, dla tak wielu dowódców i żołnierzy, miażdżąca przewaga armii niemieckiej (i później radzieckiej), jej błyskawiczne zwycięstwa, okazały się aż takim szokiem? Co znacznie utrudniło już i tak bardzo trudną, nierówną walkę?

Bo choć politycy i dowódcy końca II RP przyszłości znać nie mogli, mogli i powinni pamiętać o
tym, jak przebiegała, im współczesna, wojna domowa w Hiszpanii. Jak wielką przewagę generałowi Franco dawało nowoczesne uzbrojenie (dostarczane przez Niemców); jak istotną rolę odgrywało nowoczesne lotnictwo, szybkość manewru etc. I jak olbrzymie straty wśród ludności cywilnej pociąga prowadzona w ten sposób - w sposób totalny - wojna.

I choć z pewnością tezy ZSRR, a później PRL (próbujące kamuflować agresję 17 września), o przegniłej strukturze Polski międzywojennej są mocno na wyrost, jednak można - i chyba nawet, dla pamięci dzisiejszych polityków, trzeba - pytać, czy zrobili tak wiele, ile można było zrobić. I czy aby nie żyjąc złudzeniami odnośnie naszej siły, mocarstwowości... nie przyczynili się do wszystkich tragedii, jakich Polska doświadczyła i 1, i 17 września, i przez 6 lat wojny, i przez kolejne 50 PRL. I czy aby przypadkiem wiele zachowań niektórych partii, niektórych osób zajmujących kluczowe stanowiska w państwie, nie jest przykładem takiego właśnie 'machania szabelką', przedkładanego nad Realpolitik - trzeźwego, realnego dostosowanie dziań do istniejących możliwości, a nie do iluzji.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Niedziele handlowe mogą wrócić w 2024 roku

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na naszemiasto.pl Nasze Miasto