Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Zegar na biurko w formie świątyni miłości wykonany przez Fabergé

Adam Szymanski
Adam Szymanski
Jajko z kolumnami z 1910 roku
Jajko z kolumnami z 1910 roku Royal Collection London
„Jajko z kolumnami” to jedno z najciekawszych dzieł wykonanych w pracowni rosyjskiego złotnika Piotra Karola Fabergé. O jego wyjątkowości świadczy styl dzieła, ciekawy pomysł, osadzenie w tradycji kultury europejskiej oraz symbolika miłosna

Historia dzieła
„Jajko z kolumnami” powstało w 1910 roku. Było prezentem wielkanocnym od kochającego męża (cara Mikołaja II) dla wielbionej żony (cesarzowej Aleksandry Fiodorowny). Był to już czternasty cesarski prezent wielkanocny w formie jajka niespodzianki wykonany w pracowni Fabergé na zamówienie cara Mikołaja II przeznaczony dla jego małżonki.
"Jajko z kolumnami" zostało podarowane cesarzowej Aleksandrze na Wielkanoc dnia 18 kwietnia 1910 roku. Po świętach umieszczono je w jednym z apartamentów cesarzowej w Pałacu Aleksandrowskim. W latach 1913-1916 dzieło znajdowało się na biurku cesarzowej w jej prywatnym gabinecie.
Po rewolucji "Jajko z kolumnami" podzieliło los innych skarbów sztuki należących do rodziny Romanowów. W 1922 roku zostało sprzedane na aukcji przez władze radzieckie. Od 1931 roku znajduje się w kolekcji królewskiej w Anglii.

Pomysł
„Jajko z kolumnami” to zegar gabinetowy wykonany w fantazyjnej formie modelu niewielkiej budowli. Ma ona formę altanki lub ogrodowego pawilonu otoczonego kolumnami i przykrytego kopułą. Takie pawilony były bardzo modne w Europie w XVIII wieku. Zazwyczaj były one ozdobą rozległych ogrodów otaczających magnackie rezydencje. Ukryte w zakątku ogrodu pełniły rozmaite funkcje, od świątyni dumania, przez miejsce sekretnych spotkań, aż po malowniczą „niby” ruinę.
Niewielkie, wykonane z kamieni ozdobnych lub brązu modele antycznych budowli stały się modnym elementem dekoracji salonów magnackich w epoce klasycyzmu. Najczęściej były pamiątką z tak zwanej „grand tour”. Była to obowiązkowa podróż w jaką wyruszali młodzi arystokracji celem poznania świata, zdobycia wiedzy o kulturze i dokształcenia się. W XVIII wieku zazwyczaj wyruszali na południe Europy do Włoch i Grecji, czasem dalej na Bliski Wschód aby oglądać ruiny antycznego świata oraz dzieła wielkich mistrzów epoki renesansu.

Opis dzieła
"Jajko z kolumnami" ma kształt okrągłej budowli, wykonanej w klasycznych formach architektury jońskiej. Podstawą jest architektoniczny fundament w kształcie stopni, na którym ustawionych jest sześć kolumn, oplecionych roślinnością i przykrytych gzymsem. Na gzymsie, zamiast kopuły, umieszczone jest jajko. Dookoła górnej części jajka znajduje się cyferblat zegara. Ma on formę pasa dekoracji obiegającej jajo dookoła. Cyfry wskazujące godziny wysadzane są diamentami.
Dzieło wykonane jest z jasnozielonego bowenitu, wielokolorowego złota, platyny, srebra i diamentów. Powierzchnia jajka i fragmenty postumentu pokryte są jasnoróżową emalią guilloché.
Na podstawie altanki umieszczone są cztery srebrne figurki amorków. Piąta, wykonana ze złota, znajduje się na wierzchołku dzieła. Wewnątrz, pomiędzy kolumnami, znajduje się grupa figuralna, przedstawiająca dwa wykonane z platyny gołąbki w trakcie zalotów.

Autor i wymiary
„Jajko z kolumnami” zostało zaprojektowane i wykonane w pracowni Henryka Wigströma. W tamtym czasie był on mistrzem kierującym najważniejszą pracownią Fabergé umieszczoną w Petersburgu.
Dzieło to jest przykładem wspaniałego kunsztu złotniczego. W chwili wykonania zostało wycenione na ogromną sumę 11600 rubli. Jest to zarazem jedno z największych "jajek" Fabergé. Jego wysokość wynosi aż 28,6 cm co oznacza, że jest ono trzy razy większe niż pierwsze jajko Fabergé. Dzieło jest oznaczone puncami mistrza Henryka Wigströma i znakiem firmy Fabergé.

Styl dzieła
Trudno w przypadku „Jajka z kolumnami” mówić o określonym stylu, w którym zostało ono wykonane. Najbliżej prawdy będzie stwierdzenie, że jest to swoiście zinterpretowany styl archeologiczny, który należy tutaj uznać za odmianę neoklasycyzmu, przemieszany z sentymentalizmem.
W przypadku tego dzieła styl archeologiczny (neoklasyczny) wyraża się próbą naśladownictwa zabytku pochodzącego z okresu antycznego. Taka postawa bierze się z kultu dla starożytności i jej zabytków. W XIX wieku była to postawa typowa dla artystów i ich mecenasów. Warto tu jeszcze przypomnieć, że wielkim miłośnikiem historii i jej badaczem był sam car Mikołaj II, który to dzieło zamówił.
Sentymentalizm w „Jajku z kolumnami” wyraża się sielankowym charakterem architektury i jej dekoracji oraz rozbudowaną symboliką związaną z uczuciami. Dzieło ma wyraźnie pochlebczy charakter. Jego kompozycja, dekoracja i kolorystyka schlebiają (odpowiadają) gustowi cesarzowej Aleksandry Fiodorowny.

Symbol miłości
Każdy cesarski prezent wielkanocny w formie jajka ukrywał w sobie jakąś niespodziankę. „Jajko z kolumnami” również skrywało taką niespodziankę. Zaskakująca była sama funkcja jajka, które było zegarem w formie budowli. Drugą i zarazem najważniejszą niespodzianką były umieszczone w dziele przedstawienia i symbole. To one właśnie tworzą własciwy charakter dzieła.
Dla cesarzowej najbardziej wzruszającą niespodzianką były figurki siedzące na stopniach budowli. Cztery amorki to w rzeczywistości portrety córek pary cesarskiej: Marii, Olgi, Anastazji i Tatiany. Figurka chłopca znajdująca się na szczycie budowli, to miniaturowy portret carewicza Aleksego, jedynego syna pary cesarskiej i następcy tronu Rosji. Ten element dekoracji wskazuje, jak ważnym wydarzeniem w życiu rodziny cesarskiej były narodziny carewicza Aleksego. Dopełnieniem tego zbioru jest figurka dwóch adorujących się gołąbków. Jest ona umieszczona na postumencie wewnątrz budowli.
Forma i dekoracja „Jajka z kolumnami” czyni je symbolicznym przedstawieniem świątyni uczuć Mikołaja II i Aleksandry, a najwspanialszym owocem ich miłości są dzieci pary cesarskiej.

1910 to rok wielkich sukcesów firmy Fabergé
W tym samym roku, w którym powstało „Jajko z kolumnami” firma Fabergé została uhonorowana zaszczytnymi tytułami Jubilera Dworu oraz Radcy Gabinetu JCW do spraw Produkcji. Pierwszy z tych tytułów był ukoronowaniem kariery Piotra Karola Fabergé na dworze cesarskim w Petersburgu. To właśnie ten tytuł wyznaczył on sobie jako cel gdy zaczynał pracę zawodową w 1872 roku.

Więcej o historii Fabergé i jajach w książce: Faberge. Historia i arcydzieła. Opole 2014.

od 12 lat
Wideo

Stellan Skarsgård o filmie Diuna: Część 2

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na naszemiasto.pl Nasze Miasto