Zielska zdrowe i pożywne. Stokrotka pospolita

Taka śliczna, że aż żal ją jeść
Występuje w całej Europie. W Polsce bardzo pospolita na niżu i w górach, a po piętro kosówki. Rośnie na łąkach, murawach, pastwiskach, w rowach, na przydrożach. Jej śliczne kwiatuszki, białe z jaskrawożółtymi oczkami, są pierwszymi kwiatami wiosny. W rzeczywistości stokrotka kwitnie przez „okrągły” rok, nawet pod śniegiem!

Jest znaną rośliną lecznicza, ale my dziś nie o tym. Dla celów kulinarnych wykorzystywane są liście i koszyczki kwiatowe, o smaku określanym jako „orzechowy”, używane do sporządzania sałatek wiosennych, na zieloną jarzynkę w typie szpinaku, do podprawiania zup i sosów ziołowych, sałatek jarzynowych i surówek warzywnych. Wchodzą w skład herbat ziołowych.

Kwiaty ostre w smaku, z odcieniem miętowym stanowią dodatek smakowo dekoracyjny w potrawach: zupach owocowych, kompotach. Nie należy ich gotować. Nadają się do zapiekania w omletach, którym nadają niebanalnego smaku i wyglądu. Pąki kwiatowe można marynować w zalewie korzenno octowej; stanowią wówczas namiastkę kaparów i zamiast nich są używane.

Kilka stokrotkowych przepisów kulinarnych

Grzanki na sałacie z serem kozim i ze stokrotką
1 główka dowolnej sałaty, ale najlepiej strzępolistnej, dębolistnej, lodowej, rukoli, radicco, 25 dag sera koziego lub owczego feta, 1 ząbek czosnku, 4 łyżki oliwy z oliwek lub dobrego oleju roślinnego, 2 łyżki białego octu winnego, sól, pieprz czarny mielony, 4 łyżki posiekanych ziół, np: szczypiorku, pietruszki, koperku, 8 kromek bagietki lub bułki paryskiej, sól, pieprz czarny mielony; obfita garść młodych kwiatów i paków stokrotek.

Bagietkę lub bułkę paryską pokroić w poprzeczne albo skośne plastry (można wykorzystać inne pieczywo pszenne) ułożyć na blasze, zrumienić w gorącym piekarniku, natrzeć ząbkiem czosnku, skropić oliwą lub olejem. Na każdym plastrze pieczywa ułożyć po plastrze sera owczego lub feta, zapiekać przez 5 minut w tej samej temperaturze piekarnika. Uprzednio umyć sałatę, podzielić na liście, dokładnie osączyć, porwać w palcach na kawałki. Z oliwy i octu sporządzić sos winegret, doprawić do smaku solą i świeżo zmielonym octem, zalać sałatę, wymieszać. Sałatę rozłożyć na duże ozdobne talerze, na każdej porcji wyłożyć po 2 grzanki z serem, garnirować kwiatami i pąkami stokrotek, posypać drobno siekanymi ziołami. Można użyć świeżych listków stokrotek.

Sałata z warzyw i ziół dodatkiem stokrotek

Sporządzić sałatę z główki zielonej sałaty, 2 pomidorów, kilku rzodkiewek lub kawałka białej rzodkwi. Dodać łyżkę drobno posiekanych listków stokrotek, polać sosem winegret. Można dodatkowo dorzucić kilka koszyczków kwiatowych stokrotek, po kilka listków krwawnika, bluszczyka kurdybanku, kilka kwiatów lub poszarpanych liści nasturcji, sparzonych i rozdrobnionych liści mniszka lekarskiego lub podagrycznika pospolitego.

Sałatka ziołowa z liśćmi stokrotki

Po 1 garści liści stokrotki, jasnoty białej, podbiału, natki pietruszki, młodych liści czosnku (najlepiej wonnego) lub szczypiorku, 1 jabłko, 1 marchewka, ¼ szklanki oliwy z oliwek, ½ cytryny, sól, cukier.

Rozdrobnione w palcach na strzępki listki ziół połączyć w salaterce, wymieszać z posiekanym drobno listkami czosnku lub szczypiorku, lekko posolić. Dodać grubo starte jabłko i marchewkę, całość wymieszać. Oliwę rozprowadzić w odrobinie zimnej przegotowanej wody, wcisnąć sok z cytryny, doprawić do smaku cukrem. Sosem zalać sałatkę przed podaniem.
Zupa ziołowa ze stokrotkami

50 dag świeżych wiosennych pędów lub liści: pokrzywy, podagrycznika, pietruszki, szczawiu, mniszka lekarskiego, pieprzycy siewnej, krwawnika, stokrotki i innych dzikich ziół, 10 dag masła, 1 l bulionu drobiowego lub warzywnego, 2 łyżki śmietany, 1 żółtko, sól, pieprz czarny mielony; do posypywania natka pietruszki, koszyczki kwiatowe stokrotek.

Zioła umyć, przepłukać, osączyć, osuszyć na bibule kuchennej, posiekać. Dusić na roztopionym maśle przez 15minut. Dodać do wrzącego rosołu, zagotować, przetrzeć przez sito lub zmiksować. Ponownie podgrzać, doprawić do smaku solą i świeżo mielonym pieprzem, wlać żółtko rozmącone ze śmietaną. Podawać w wazie, posypaną posiekaną natką pietruszki i ugarnirowaną koszyczkami stokrotek.

Zupa krem szczawiowo-stokrotkowa

20 dag szczawiu, 20 dag list ów oraz paków kwiatowych stokrotek,
2 łyżki oliwy z oliwek albo dobrego oleju roślinnego, 1 łyżka mąki pszennej, 34 łyżki śmietany kremowej, cukier, sól, pieprz czarny mielony

Listki szczawiu, listki i paki stokrotek przebrać, opłukać, osączyć. W rondlu rozgrzać oliwę, wrzucić liście, przez chwile dusić mieszając, oprószyć mąką, zalać wodą. Doprawić do smaku solką, cukrem i świeżo zmielonym pieprzem. Zmiksować, zagęścić śmietaną.

Ziołowa herbata z kwiatami stokrotek

Zbierane w maju i ususzone liście malin, poziomek, czarnych jagód, jeżyn oraz kwiaty stokrotek,
zbierane w czerwcu – lipcu kwiaty lipy, zmieszać w równych proporcjach,
zaparzać herbatkę.

Na podstawie: Barbara i Adam Podgórscy, Polski zielnik kulinarny, Poznań 2004

Współautor artykułu:

• Barbara Podgórska