Co wiesz o architekturze bahaickiej?
Wiara bahá’í, najmłodsza niezależna monoteistyczna religia świata,
wywodzi się z Persji, z XIX wieku. 6 milionów wyznawców stanowi drugą po chrześcijaństwie
najbardziej geograficznie rozprzestrzenioną religię na świecie. Bahaickie budynki sakralne dzielimy
na mauzolea, w których pochowani są założyciele Wiary Bahá’í, centra administracyjne oraz domy
modlitwy. Budowlami, które reprezentują nowoczesne rozwiązania architektoniczne są świątynia lotosu
w Nowym Deli w Indiach (rok budowy 1986) oraz świątynia w Santiago de Chile (planowany rok
zakończenia budowy 2008, ale nadal buduje się). Pozostałe budowle wzniesiono w połowie XX wieku. W
2001 roku otwarto nowe budynki centrum administracyjnego w Hajfie w Izraelu w stylu
klasycystycznym.
Bahaickie domy modlitwy są budowlami centralnymi - każdy dom modlitwy
jest dziewięciokątem zwieńczonym kopułą. Budowle tego typu, przeznaczone na cele sakralne, cieszyły
się dużą popularnością już w czasach renesansu.
Symetryczność miała odzwierciedlać
doskonałość Boga. Okrąg ma również znaczenie symboliczne w różnych religiach: wizerunki Buddy czy
postaci świętych w chrześcijaństwie otoczone są okrągłą aureolą. Harmonia formy współgra zazwyczaj z
otoczeniem - budynki otoczone są pięknymi ogrodami, które w tradycyjnych wierzeniach były symbolem
nieba, natomiast kwitnące ogrody symbolami nowego życia i duchowego rozwoju. Dom modlitwy jest
miejscem dla duchowego spotkania całej ludzkości.
Otwartość na ludzi różnych ras i wyznań
znajduje wyraz w sposobie kształtowania architektonicznego budowli. Otwartość na inne kultury i
religie odzwierciedlona jest symbolicznie poprzez 9 wejść, charakterystycznych dla wszystkich domów
modlitwy.
Jedność religii jest również ważną cechą wydarzeń odbywających się w budynku -
służy ona głównie jako miejsce do medytacji, jednak okazjonalnie czytane są tam fragmenty pism
świętych, nie tylko bahaickich, ale również innych religii takich jak Biblia czy Koran.
Istniejące domy modlitwy (Mashriqu’l-Adhkar) uważa się za „Świątynie Matki”
poszczególnych kontynentów, jako że w przyszłości przewiduje się, że takich budowli będzie więcej. W
bahaickich domach modlitwy nie ma kazań, rytuałów, duchowieństwa, obrazów czy posągów. Spotkania
modlitewne, odbywające się w środku, polegają na czytaniu świętych tekstów Wiary Bahá’í i
innych religii. Obecnie na całym świecie istnieje siedem domów modlitwy i trwa budowa kolejnego
obiektu.
Wnętrza bahaickich domów modlitwy są
projektowane zgodnie z zasadą minimalizmu, nie ma w nich zbędnych ozdób, które rozpraszałyby
medytujących w nich ludzi jak obrazy czy rzeźby. Domy nawiązują do tradycji ikonoklazmu, ruchu
sprzeciwiającego się kultowi obrazów już za czasów chrześcijańskiego Bizancjum i później reformacji.
Podobne tendencje można współcześnie zaobserwować w innych religiach, np. w kościołach
protestanckich, bardzo prostych i oszczędnych w formie świątyń.
Zakaz przedstawiania
wizerunków Boga oraz jego proroków występuje również w islamie. Podobnie w świątyniach bahaickich
modlący nie kierują się ku wizerunkowi Boga, ale wznoszą ciche modlitwy ku Bogu niematerialnemu,
duchowemu. Chociaż nie jest to koncepcja nowatorskam jest czasami trudna do zrozumienia dla
wyznawców religii, w których miejsca sakralne są nasycone wyobrażeniami religijnymi np. w hinduizmie
czy u grekokatolików. Zjawisko to jest szczególnie widoczne w bahaickiej Świątyni Lotosu w Indiach,
gdzie odwiedzający często szukają obiektów kultu, do których mogliby się zwracać. Trudno jest
czasami pogodzić różne tradycje i przyzwyczajenia - zadanie to powiodło się w Indiach, gdzie
chrześcijanie modlą się obok wyznawców islamu czy hinduizmu - sztuka dość trudna w kraju, w którym
często wybuchają walki uliczne na tle religijnym.
Jedynym symbolem umieszczonym w budynku
w centralnym miejscu kopuły bahaickiej świątyni jest kaligrafia inwokacji do Boga „Chwała
Najświętszemu Imieniu”. Jest to jedyny punkt, który wyróżnia się z ascetycznego otoczenia i do
którego prowadzi wzrok modlącego.
Bahaickie domy modlitwy są miejscami służącymi
wysławianiu Boga i Jego Objawicieli. Są duchowymi ośrodkami głoszenia jedności ludzkości,
stworzonymi z myślą o modlitwie i medytacji. Poza funkcją duchowo-modlitewną, budynki te mają
ambicję bycia centrum działalności społecznej dla lokalnych społeczności, dlatego też do
uczestnictwa w programach modlitewnych oraz społeczno-ekonomicznych realizowanych wokół świątyni
zapraszani są wyznawcy wszystkich wyznań i narodowości. W przyszłości świątynie będą nie tylko
miejscami medytacji, ale stanowić będą centrum działalności społeczno-ekonomicznej i
charytatywnej.
Budynki te będą pewnego dnia ośrodkami
życia duchowego każdej wspólnoty i wyrazem jej humanitarnej troski o wszystkich, skupiającymi
dodatkowe budynki takie jak sierociniec, szkoła i dom dla ludzi w podeszłym wieku. Wszystkie te
instytucje będą zajmować się zagadnieniami społecznymi, humanitarnymi, edukacyjnymi oraz
naukowymi.
Działaniami tymi mają kierować jednostki administracyjne Wiary Bahá’í,
tj. dziewięciu członków wybieranych corocznie w demokratycznych wyborach tzw. zgromadzenia
duchowe.
Architekci, uczestniczący w procesie projektowania bahaickich domów modlitwy,
zwracają uwagę na to, aby lokalne cechy kulturowe były odzwierciedlone w budowli, w związku z tym
przeprowadzane są konsultacje społeczne mające na celu poznanie opinii lokalnej społeczności na
temat możliwości zastosowania formy, koloru czy oświetlenia.
Ogólnie zasady projektowania
bahaickich domów modlitwy można podsumować w następujących punktach:
Celem istnienia
budowli jest modlitwa do Boga, zjednoczenie ludzi różnych ras wyznań i warstw społecznych, budowle
są otwarte dla wyznawców różnych religii, gdzie wszyscy wspólnie modlą się do jednego Boga.
Posiadają 9 wejść: symbolizujących 9 głównych religii i ich jedność - miejsca prowadzą
symbolicznie do tego samego miejsca tj. wnętrz świątyni, w domyśle do jednego Boga.
Dom modlitwy to centrum większego kompleksu
charytatywnego, w skład którego wchodza szkoły, przytułki, domy starości. Usytuowane są na
przedmieściach miast wśród terenów zielonych, zawsze uwzględniają elementy lokalne tak, aby nikt nie
czuł się tu obco. Lokalni wyznawcy zawsze uczestniczą w wyborze projektu oraz w procesie budowy.
Wiara bahá’í, najmłodsza niezależna monoteistyczna religia świata, wywodzi się z
Persji, z XIX wieku. 6 milionów wyznawców stanowi drugą po chrześcijaństwie, najbardziej
geograficznie rozprzestrzenioną religię na świecie. Jeżeli jest jakieś jedno słowo, które oddaje
istotę nauk wiary bahá'i, to słowem tym jest „jedność”.
Podstawową zasadą
wiary bahá’í jest jedność ludzkości w całej swej różnorodności. Bahaici wywodzą się z różnych
środowisk, religii, narodowości, profesji i kultur. Celem wiary bahá’í jest przezwyciężenie
wszelkiego rodzaju uprzedzeń i efektywne wspieranie społecznego, duchowego i ekonomicznego rozwoju
wszystkich ludzi.
Wiara bahá`i obecna jest w Polsce już od lat 30. XX w. Jedną z
pierwszych wyznawczyń była Lidia Zamenhof, córka Ludwika Zamenhofa – twórcy języka
esperanto.
http://bahaizmwpolsce.wordpress.com
Wyślij wiadomość do Kushtar Mamytaliev
Zgłoś Kushtar Mamytaliev